درس دوازدهم: انديشه سياسى شيعه‌

شيعه در باب ولايت سياسى پس از رحلت پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم به «نظريه امامت» معتقد است. اعتقاد شيعه، در باب شأن و منزلت امامان معصوم عليهم السّلام در ولايت سياسى آنان بر امّت خلاصه نمى‌شود و بسى فراتر از آن است. شيعه بر آن است كه امامان معصوم عليهم السّلام در همه شؤون نبى اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم به جز دريافت وحى تشريعى، وارث و نايب او هستند. بنابراين، ائمّه، افزون بر ولايت سياسى، داراى ولايت معنوى و هدايت دينى جامعه و آموزگار حقايق دينى نيز هستند. آن‌ها وارثان و خلفاى واقعى رسول صلّى اللّه عليه و اله و سلم و اوصياى او هستند و لازمه اين وراثت در شؤون معنوى و علمى و سياسى آن است كه امامان معصوم افضل مردمان پس از رسول اللّه صلّى اللّه عليه و اله و سلم و شايسته‌ترين افراد زمانه خويش در تصدّى مقام امامت و خلافت نبى صلّى اللّه عليه و اله و سلم باشند. به همين سبب است كه برخى از عالمان اهل سنت در تعريف شيعه به اين نكته اشاره مى‌كنند. براى نمونه ابن حزم شيعه را چنين تعريف مى‌كند:

و من وافق الشيعة في أنّ عليّا أفضل الناس بعد رسول اللّه صلّى اللّه عليه و اله و سلم و أحقّهم بالإمامة و ولده من بعده، فهو شيعي و إن خالفهم فيما عدا ذلك ممّا اختلف فيه المسلمون، فإن خالفهم فيما ذكرنا فليس شيعيّا.[1] نظريه سياسى شيعه، در دو نكته اساسى با نظريه خلافت اهل سنت متقاوت مى‌شود.

نخست آن‌كه شيعه، نصوص دينى را در مورد امر حكومت و ولايت سياسى پس از وفات‌

[1] - الفصّل في الملل و الاهواء و النحل، ج 2، ص 113.