چكيده‌ 1. پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلم زعامت امت خويش را بر عهده داشت و قاطبه مسلمانان برآنند كه پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلم تشكيل حكومت داد. عدّه‌اى از نويسندگان مسلمان معاصر به زعامت دينى وى اعتراف دارند، اما تشكيل حكومت را منكرند.

2. برخى منكران تشكيل حكومت نبوى، به آياتى متوسّل مى‌شوند كه شأن پيامبر را ابلاغ وحى و بشير و نذير بودن مى‌داند و در اين آيات، ذكرى از حاكم و امير بودن وى به ميان نيامده است.

3. اين آيات، مفيد حصر اضافى‌اند نه حقيقى. پس شاهد نفى زعامت سياسى نيستند.

4. دليل ديگر برخى منكران آن است كه زعامت پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلم در ميان مسلمانان، فاقد حداقل‌هاى انتظامات لازم براى تشكيل يك حكومت بوده است.

5. شواهد تاريخى نشان مى‌دهد كه حكومت پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلم متناسب با شرايط خاصّ اجتماعى و فرهنگى و اقليمى جامعه آن روز، داراى انتظامات حكومتى بوده است.

6. امورى نظير فرستادن نماينده صاحب اختيار به مناطق مختلف و مجازات افراد خاطى و بزه‌كار، شاهد بعد حكومتى زعامت رسول اللّه صلّى اللّه عليه و اله و سلم است.

پرسش‌ 1. دو بحث اساسى كه درباره زعامت نبىّ اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم وجود دارد، چيست؟

2. دليل اوّل على عبد الرازق بر نفى تشكيل حكومت به دست پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلم چيست؟

3. پاسخ به استدلال اوّل عبد الرازق را به اختصار ذكر كنيد.

4. دليل دوم عبد الرازق چيست؟

5. چه شواهد تاريخى دلالت بر تشكيل حكومت به دست پيامبر اكرم دارد؟