ايام كه در جامعه فردى مؤثر است در برنامه هدايتى خود قرار داده است.

شئونات فردى، مسائل خانوادگى و امور اجتماعى، همه و همه در قلمرو قوانين الهى قرار دارند. آيات و روايات عموما حامل پيام‌هايى هستند كه نقش مهمى در شكل‌گيرى و تعالى انسان در مراحل متعدد دارد. تفصيل اين مهم براى چنين نوشتارى هرگز ميسر نيست. فقه كه تئورى عملى زندگى فردى و خانوادگى و اجتماعى انسان است، عهده‌دار اين مهم مى‌باشد. آنچه براى يادآورى ذكر مى‌كنيم اشاره‌اى است اجمالى به بعضى از دستورات كلى قرآنى.

استقلال و عزّت اسلامى‌

اسلام در مسائل سياسى بيش از هرچيز به كيفيت رابطه مسلمين با اجانب توجّه دارد. تنها عامل نفوذ اجانب، خودباختگى مسلمانان و از دست دادن قدرت ايمان و سرمايه‌هاى دينى او است. به همين دليل اسلام درباره اجانب دستورات قابل توجّه و فراوانى دارد و در مقاطع مختلف هشدارهاى مهمّى را گوشزد مى‌كند.

يكى از اين هشدارها، جلوگيرى از تفوّق و برترى كفّار بر مسلمين است، چنان‌كه در قرآن كريم آمده است: «خداوند هرگز براى كافران نسبت به مؤمنان جايى براى تفوّق و برترى قرار نداده است».[1] خداى متعال در اين آيه اعلام نموده كه مسلمانان به هيچ عنوان تفوّق كفّار را تحمّل ننمايند و نيز با تمام ظرافت به سلطه‌جويى آنان اشاره فرموده كه: «هرگز يهود و نصارا از تو راضى نخواهند شد، مگر آن كه تابع ملت آنان شوى».[2] پس ضرورى است كه راه نفوذ اين سلطه به هر صورتى بسته شود.

در آيه‌اى ديگر درباره ساده‌لوحى بعضى هشدار داده و احتمال دوستى و علاقه باطنى آنان نسبت به مسلمانان را به طور كلى نفى مى‌نمايد.[3] درعين‌حال رابطه عزتّمندانه و عاقلانه را ممنوع نكرده و حتى به آن دعوت هم فرموده است.[4] هرچند هشدار داده كه‌

[1] - نساء( 4) آيه 141:\i« و لن يجعل اللّه للكفرين على المؤمنين سبيلا».\E

[2] - بقره( 2) آيه 120:\i« و لن ترضى عنك اليهود و لا النّصرى حتّى تشّيع ملّتهم».\E

[3] - هود( 11) آيه 113.\i« و لا تركنوا الى الذين ظلموا فتمسّكم النار».\E

[4] - آل عمران( 3) آيه 200:\i« يا ايّها الّذين ءامنوا اصبروا و صابروا و رابطوا 2.\E