مى‌كند شما را فرشته‌اى كه بر شما گمارده شده است».[1] آنچه توفّى مى‌شود انسان است كه با ضمير «شما» (كم) به آن اشاره شده است و مسلّما آنچه را فرشته توفّى مى‌كند، «بعد مجرّد» انسان است، و تمام حقيقت انسان نيز حقيقت تجرّدى او است.

انسان جدا شده از نظام مادّى، به عالم ديگر برده مى‌شود تا در آنجا زندگى خاصى را آغاز كند. حياتى كه به شهدا نسبت داده شده به همين زندگى خاص تصريح دارد. خداى تعالى مى‌فرمايد: «هرگز گمان مكنيد آنان كه در راه خدا كتشه شده‌اند، مرده‌اند؛ آنان زنده هستند و نزد خداى خود روزى مى‌خورند».[2]

اصل چهارم: نسبت دنيا و آخرت، نسب استكمالى است‌

دنيا و آخرت مكمّل يك‌ديگرند. زندگى دنيا بدون آخرت برخلاف حكمت، و زندگى اخروى بدون دنيا، غير ممكن است. از ديدگاه قرآن، دنيا و آخرت آن چنان با هم آميخته‌اند كه حكم هريك به ديگرى سرايت مى‌كند. بى‌اطلاعى از ارتباط تام دنيا و آخرت، مشكلى عظيم در امور انسان ايجاد خواهد نمود. عقل و انصاف ايجاب مى‌كند كه در اين نظام قانون‌مند الهى ناآگاهانه گام نزنيم.

هر غفلت، سقوطى را در پى خواهد داشت كه نجات از آن به سادگى ميسّر نخواهد شد؛ زيرا آبادانى دنيا هم، در گرو تن دادن به امور اخروى (دين) است، چنان‌كه هلاكت دنيوى منشأيى جز بى‌توجهى به دين ندارد. غفلت از آخرت بزرگ‌ترين گمراهى است كه ثمره‌اش بى‌بهره بودن از زندگى مى‌باشد.

قرآن كريم متذكّر اين نكته مهم شده كه آيات زيرا از آن جمله‌اند:

و چنانچه آنها به دستورات تورات و انجيل خودشان و قرآن كه به تو نازل كرديم قيام مى‌كردند البته به هرگونه نعمت از بالا و زير برخوردار مى‌شدند.[3] خدا بر شما حكايت كرد و مثل آورد شهرى را كه در آن امنيّت كامل حكم‌فرما بود

[1] - سجده( 32) آيه 11:\i« قل يتوفّكم ملك الموت الّذى و كّل بكم»\E

[2] - آل عمران( 3) آيه 169:\i« و لا تحسبنّ الّذين قتلوا فى سبيل اللّه امواتا بل احياء عند ربّهم يرزقون».\E

[3] - مائده( 5) آيه 66:\i« و لو انّهم اقاموا التّورية و الانجيل و ما أنزل اليهم من ربّهم لّاكلوا من فوقهم و من تحت ارجلهم».\E