فصل پنجم: عدالت در نظام حقوقى اسلام‌

عدل الهى در تكوين و تشريع‌

درمباحث عدل الهى گاه آنچه مورد توجه قرار مى‌گيرد، اصل نظام آفرينش و خلقت موجودات- از آسمان و زمين گرفته تا جمادات، نباتات، حيوانات و انسانها- مى‌باشد. پرسشى كه در اين زمينه وجود دارد اين است كه آيا خلقت موجودات عادلانه صورت گرفته و در كل آفرينش به هيچ موجودى ظلم نشده است؟ مطابق حديث نبوى آسمانها و زمين به موجب عدل برپا هستند؟[1] و به قول نظامى گنجوى:

آيا حقيقتاً همان‌گونه كه قرآن بيان كرده است اين نظام، نظام احسن است‌[2] و امكان آفرينش بهتر از آن و زيباتر از آن وجود نداشته است؟ آنچه به اين پرسشها پيوند دارد

[1]. بالعدل قامت السموات والارض.

[2]. الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْ‌ءٍ خَلَقَهُ؛ همان كسى كه هر چيزى را آفريده است، نيكو آفريده. غزالى در تعبير زيبايى گفته است: ليس‌فى الامكان ابدع مما كان؛ جهانى زيباتر از جهان موجود امكان ندارد. سجده( 32): 7.