فصل دوم: مفهوم حقوق‌

«حقوق» در لغت جمع «حق» است. مفهوم اصلى وجامع واژه «حق» در كاربرد مصدرى «ثبوت» و در كاربرد وصفى «ثابت» مى‌باشد و در همين معناست كه دربرابر «باطل» به كار مى‌رود. «جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ‌».[1] انحصارحّقانيت در خداوند در آياتى نظير «ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّ مَا يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ الْبَاطِلُ»[2] بدين معناست كه خداوند وجود ثابت از جميع جهات است.

وجود او (ثبوتش) مقيد به هيچ قيد و مشروط به هيچ شرطى نيست؛ در حالى كه ساير موجودات، موجوديتى وابسته به علّت خويش داشته، قائم به ذات خود نمى‌باشند.

از آنجا كه «حقيقت» هرچيز همان «ثبوت» آن است و «ثبوت» همه اشيا از خداوند است (و به تتحقّق الاشياء)، «حقّ بالذّات» فقط اوست و جز او- هر كه و هر چه- در وجود و هستى خود به او تكيه مى‌كند.[3]

[1]. اسراء( 17): 81.

[2]. لقمان( 31): 30 و نيز حج( 22): 62.

[3]. بنگريد به: محمدحسين طباطبايى، الميزان فى تفسيرالقرآن، ص 236- 235؛ محمدعلى موحد، درهواى حق و عدالت، ص 39.