دو. عدم وثاقت كتاب اوستا

كتاب مقدس‌ زرتشتيان «اوستا» نام دارد. قديمى‌ترين نسخه اوستا كه به خط «دبيره» نوشته شده و در دانمارك نگهدارى مى‌شود مربوط به سال 1325 ميلادى‌[1] يعنى 1908 سال بعد از كشته شدن زرتشت است. بنابراين به احتمال زياد زرتشتيان حدود 20 قرن كتاب مدون و شناخته شده‌اى نداشته و اگر داشته‌اند اثرى از آن در دست نيست. افزون بر آن زرتشتيان اتفاق نظر دارند كه اوستا در اصل بسيار بزرگتر از اوستاى كنونى بوده است. اوستاى كنونى داراى 83000 كلمه است و احتمالًا اصل آن داراى 345700 كلمه، يعنى چهار برابر بوده است‌[2].[3] اين مسأله آيين زرتشت را با دو مشكل اساسى روبرو مى‌سازد.

2- 1. ترديد در وثاقت كتاب مقدس؛ زيرا كتابى كه بيش از نوزده قرن پس از رحلت ابلاغ‌كننده آن گردآورى شود، آن هم براساس نوشته‌هاى پراكنده‌اى كه تواتر تاريخى در مورد آنها ثابت نيست، به شدت اعتبار و وثاقت آن را مخدوش مى‌سازد. برخى نيز برآنند كه اوستا در دوره هخامنشى مدون بوده و با حمله اسكندر از ميان رفته و يا اسكندر آن را سوزانده است و تا ظهور ساسانيان اثرى از اوستاى مدون نبوده تا آن كه به دستور اردشير، يكى از

[1] - ابراهيم پورداود، اوستا، ص 49، ق: منبع پيشين

[2] - حسين توفيقى، همان، ص 59

[3] - كريستن سن بر آن است كه علت كاسته شدن از حجم اوستا در دوره ساسانى تمايل خود زرتشيان به حذف پاره‌اى از افسانه‌ها و اسطوره‌هاى عاميانه در اوستا نگاشت‌هاى پيشين بوده است. جهت آگاهى بيشتر بنگريد:

الف. كريستن سن، آرتور امانوئل، ايران در زمان ساسانيان، ص 163 و 164.

ب. شهيد مطهرى، مجموعه آثار، ج 14، ص 188