نام کتاب : تفكر فلسفى غرب (از منظر استاد شهيد مرتضى مطهرى) نویسنده : دژاكام، على جلد : 1 صفحه : 331
وراثت در اينجا دخالت مىكند كه امتيازاتى
كه با كمك قانون تنازع بقا باقى مانده است، در نسلهاى بعدى محفوظ بماند. به همينترتيب
نسل ها يكى بعد از ديگرى در سطح بالاترى قرار مىگيرند و با امتيازات بيشترى به
وجود مىآيند و به اين وسيله تكامل صورت مىگيرد.
اگر برخوردى ميان نظريه داروين و دليل الهيون در باب نظام خلقت باشد،
همين جاست كه ممكن است كسى اين طور بگويد: اين نظامىكه در عالم پيدا شده است،
نتيجه اين امتيازات پى در پى است كه هر كدام از آنها به طور تصادف به وجود
آمدهاند ولى به حكم قانون تنازع بقا و بقاى انسب و بقاى اصلح، هر امتياز كوچكى
باقى مانده است، بعد به امتياز ديگر اضافه شده است و مجموعه اين امتيازات طى
ميليونها نسل، اين نظام موجود را به وجود آورده است. وقتى كه ما مثلا يك انسان را
الان در نظر مىگيريم، مىبينيم كه براى نظامات خلقت اين انسان كتابها بايد نوشت:
اگر اين انسان ابتدائا با همين امتيازات و خصوصيات به وجود آمده بود، قابل توجيه
نبود كه خودبهخود به وجود آمده باشد بدون اينكه قوه مدبرى دخالت داشته باشد، اما
اين انسان با اين وضع كه آنا به وجود نيامده است، بلكه دنباله يك حركتى است كه
صدها ميليون سال ادامه داشته تا به اينجا رسيدهاست، هر يك از خصوصياتى كه در اين
انسان هست، شايد مثلا در يك قرن پيدا شده و مجموعشان روى همديگر اين مجموعه نظام
را به وجود آوردهاست. در اينجاست كه ميان دليل الهيون از يك طرف و نظريه (تبدّل
انواع) داروين از طرف ديگر تماسى پيدا مىشود. اگر همينها كه داروين گفته است،
براى پيدايش نظام موجود كافى باشد، بايد گفت آن دليل الهيون دليل ناتمامى است، يعنى
آن ديگر دليل نمىشود بر وجود خدا- نه اينكه دليل بر نفى وجود خداست- و اگر كافى
نباشد (همچنان كه از لابلاى حرفهاى خود داروين هم فهميده مىشود كه او هم مثل
لامارك آخر درك كرده است كه آنچه مىگويد كافى نيست) در نهايت بايد به عللى كه به
قول خود او مجهول است قائل شد، تا مجموعه اين نظامات به وجود بيايد.
سؤال: منظور از آنچه الهيون مىگويند، فلسفه اسلامى است وگرنه اين با
مسحيت كه جور در نمىآيد.
استاد: بله، خيال نمىكنم مسيحيّين هم از نظر خداشناسى و به عنوان يك
مسأله علمى و عقلى با داروين مبارزه كرده باشند، بلكه به عنوان اينكه اين حرفها بر
ضد تورات است با آن
نام کتاب : تفكر فلسفى غرب (از منظر استاد شهيد مرتضى مطهرى) نویسنده : دژاكام، على جلد : 1 صفحه : 331