خواسته‌هاى متعالى‌

اولين نكته تربيتى كه در اين فراز مشاهده مى‌شود خواسته‌هاى بسيار متعالى انسان كامل است. در هر چهار جمله فراز بالا از صفت عالى و برترين استفاده شده است و اين حاكى از روح بلند انسان و خواسته‌هاى متعالى اوست. اصولًا انسان و حيوان هم در بعد بينشها و يا آگاهى‌ها هم در بعد گرايشها يا خواسته‌ها تفاوتهايى دارند.

تفاوت انسان و حيوان: حيوان از نظر آگاهى و بينش داراى چهار محدوديت است: (1) آگاهى حيوانات محدود به حواس ظاهرى است و لذا آگاهى ظاهرى وسطحى دارند نه درونى و عمقى (2) جزيى و فردى است و از عموميت و كليت برخوردار نيست. (3) منطقه‌اى است و محدود به محيط زيست حيوان است. (4) حالى است يعنى بسته به زمان حال است و از گذشته و آينده بريده است. حيوان نه از تاريخ جهان و خود آگاه است و نه درباره آينده مى‌انديشد و تلاش مى‌كند، بدين ترتيب سطح خواسته‌هاى حيوان نيز محدود و در چهار زندان است: اولًا مادى است و از چهارچوب خوردن و خوابيدن و بازى و استفاده از جنس مخالف و ... بالاتر نمى‌رود و لذا براى حيوان تعريف ارزش اخلاقى و معنوى مطرح نيست. ثانياً شخصى و فردى است و حداكثر مربوط به جفت و فرزندش است. ثالثاً منطقه‌اى است و رابعاً حالى و مربوط به زمان حال.