باب چهل و دوم در حسبت بر گرمابه‌ها و بيان سود و زيان گرمابه‌

محتسب بايد فرمان دهد كه گرمابه‌داران گرمابه را اصلاح و آب را گرم نگاه دارند. يكى از حكيمان گفته است: بهترين گرمابه‌ها آن است كه بنايش قديم و فضايش وسيع و آبش شيرين باشد.

بدان‌كه اثر طبيعى گرمابه گرم شدن به وسيله هواى آن و خيس شدن به وسيله آب آن است، سراى اول خنك‌كننده و خيساننده و سراى دوم گرم و نرم‌كننده و سراى سوم گرم و خشك‌كننده است.

گرمابه را سود و زيانى است. اما سودهاى آن بازشدن مسام بدن و ريختن زياده‌ها و بازشدن بادها و بسته شدن مزاج، در صورتى كه كار كردن آن به سبب ناگوارى خوراك بوده باشد، و پاكيزگى از چرك و عرق، زايل شدن خارش و جرب، و نرم شدن بدن و خوبى هضم و نضج سرماخوردگى و زكام و استوار شدن (مصونيت؟) در برابر بعضى از تب‌هاست.

اما زيانهاى گرمابه اين است كه بدن را سست و حرارت آن را در مدت درنگ در گرمابه ضعيف مى‌كند و اشتها را از ميان مى‌برد و قوه باه را ناتوان‌