بزرگ بزند و هرگاه قايم نباشد به عكس عمل كند. اما در تراشيدن سم زياده‌روى نكند، زيرا ستور اعمش‌[1] مى‌شود. و ميخ را سست نزند زيرا نعل مى‌جنبد و سنگ‌ريزه و ريگ در زير آن داخل مى‌شود و سم را از اندرون مى‌سايد[2]، و بر سم محكم نكوبد تا موجب از كار افتادن ستور نشود. و بدان كه نعل چسبيده سم را نگاه مى‌دارد و نعل نرم ميخهاى استوار را ثابت‌تر مى‌كند و ميخ بلند بهتر از ستبر است.

بيطار بايد به بيمارى ستور و آسيبهايى كه به آنها مى‌رسد و مردم به هنگام اختلاف درباره ستور، نزد او مى‌آيند آشنا باشد. يكى از حكيمان در كتاب بيطرة (دام‌پزشكى) انواع بيمارى‌هاى ستور را 320 نوع گفته است و ما چند نوع از مشهورترين آنها را مى‌گوييم: از آن جمله است: خناق رطب، خناق خشك، جنون، فساد دماغ، سردرد، آماس شكم، آماس، نوعى بيمارى دل (مرة الهائجه)، خشام (افتادن غضروفهاى بن بينى)، درد كبد، درد دل، كرم شكم، درد شكم (مغل)[3]، مغص‌[4]، ريح سوس‌[5]، قضاع‌[6]، صدام‌[7]، سرفه سرد، سرفه گرم، خون‌ريزى از دبر و نره، درد مفاصل، رهصه‌[8]، پيدايش آب گرم در چشم و سوراخهاى بينى، سستى‌

[1]- اعمش آنكه چشمش ضعيف شود و آب از آن جارى گردد( اقرب الموارد).

[2]- متن: ترهص الدابة. يعنى ستور را بيمارى رهصه عارض مى‌شود و آن سنگينى است كه در اندرون سم اسب روى مى‌دهد.

[3]- متن: مغل است، و آن درد شكم ستور است به سبب علف يا خاك خوردن.

[4]- مغص دردى است در شكم كه بيشتر در روده‌هاى باريك روى مى‌دهد.

[5]- سوس بيماريى است در سرين ستور.

[6]- نوعى بيمارى و درد شكم.

[7]- بيماريى است در سر ستور.

[8]- رهصه سنگينى است كه در اندرون سم اسب عارض مى‌شود.