اما چه بسا كارهاى ناروا مىكنند، از جمله اينكه بازرگانى
كالايى را به بهاى معين و مدت معين (نسيه) مىخرد و در موقع فروش بر اساس رأس
المال اما نقدا و با افزودن سود مىفروشد اين عمل نارواست، زيرا مدت به حساب
نيامده است (الاجل يقابله قسط من الثمن)، و برخى كالا را به بهاى معينى مىخرند و
چون عيبى در آن پيدا مىشود ارش (تفاوت قيمت) آن را از فروشنده مىگيرند، آنگاه به
هنگام فروش به رأس المال بىمحاسبه ارش مىفروشند. اين عمل نيز حرام است.
شخصى هم با همسايه يا غلامش تبانى مىكند، بدينسان كه جامهاى را
مثلا به ده درهم به او مىفروشد و سپس از او به پانزده درهم مىخرد تا به هنگام
فروش بگويد: اين جامه را به پانزده درهم خريدهام، اين عمل هم حرام است.
اگر كسى جامهاى را به ده درهم خريد و دو درهم براى شستن و يك درهم
براى رفو كردن آن خرج كرد، نبايد بگويد كه من اين جامه را به 13 درهم خريدهام يا
بهاى آن 13 درهم است اين سخن دروغ است، بلكه بايد بگويد: به 13 درهم تمام شده است.
همچنين اگر كسى جامهاى را به ده درهم بخرد و كارى معادل سه درهم در آن بكند نبايد
بگويد كه اين جامه به 13 درهم بر من تمام شده يا رأس المال آن 13 درهم است بلكه
بايد بگويد: به ده درهم خريده و معادل سه درهم در آن كار كردهام.
بر محتسب است كه در همه اين امور مراقبت كند و از كارهاى ناروا
بازدارد و ترازو و ذرعهاى آنان را بازرسى كند و ايشان را موظف بدارد كه با
خريداران و عرضهكنندگان كالا به خوبى معامله كنند و در همه حال راست بگويند.