نام کتاب : آشنايى با انقلاب اسلامى ايران نویسنده : منصورى، جواد جلد : 1 صفحه : 66
در واقع مىخواستند خاندان قاجار را كه ديگر براى منافع
بريتانيا كارآيى نداشت، بركنار كنند و بهجاى آن حكومتى جديد و با شعارهاى به ظاهر
ملى و مدرن بر سر كار آورند. هدف حركت جديد، اجراى برنامه اسلامزدايى،
مدرنيزاسيون و جلوگيرى از شكلگيرى نهضتهاى ضداستعمارى بود.
شهيد مدرس در مجلس به شدت با اين طرح مخالفت كرد و اهداف واقعى
انگليس را افشا ساخت. مخالفت اقليت مجلس به رهبرى مدرس و عدم موافقت علما و بخشى
از مردم، موجب شكست طرح شد. رضاخان كه وضع را آشفته و مخالف پيشبينى ديد، ناگهان
دستور داد كه ديگر كسى در اين باره صحبت نكند.
نامه رضاخان خطاب به ملت، پس از شكست طرح جمهوريت، مطالب قابلتوجهى
دارد كه با گذشت زمان نكات بيشترى مىتوان از آن دريافت:
هموطنان! گرچه به تجربه معلوم شده كه اولياى دولت هيچ وقت نبايد با
افكار عامه ضديت و مخالفت نمايند، و نظر به همين اصل است كه دولت حاضر، تا كنون از
جلوگيرى احساسات مردم كه از هر جانب ابراز مىگرديده، خوددارى نموده است، ليكن از
طرف ديگر چون يگانه مرام و مسلك شخص من از اولين روز، حفظ و حراست عظمت اسلام و
استقلال ايران و رعايت كامل مصالح مملكت و ملت بوده و هست [!] و نظر به اينكه در
اين موقع افكار عامه متشتت و اذهان مشوب گرديده، و اين اضطراب افكار ممكن است
نتايجى مخالف آنچه مكنون خاطر من در حفظ نظم و امنيت و استحكام اساس دولت است
ببخشد، و چون هدف من و همه آحاد و افراد قشون از روز نخستين، محافظت و صيانت از
اسلام را يكى از بزرگترين وظايف و نصبالعين خود قرار داده [!] همواره در صدد آن
بودهايم كه اسلام روز به روز رو به ترقى و تعالى گذاشته و احترام مقام روحانيت
كاملًا رعايت و ملحوظ گردد؛ لهذا در موقعى كه براى توديع آقايان حجج اسلام و علماى
اعلام، به حضرت معصومه عليهما السلام مشرف شده بودم، با معظم لهم در باب پيشامد
كنونى تبادل افكار نموده و بالاخره چنين مقتضى دانستيم كه به عموم ناس توصيه
نماييم جمهورى را متوقف و در عوض تمام سعى و همّ خود را مصروف سازند كه در جهت رفع
موانع اصلاحات ملى با من معاضدت نمايند.
اين است كه به تمام وطنخواهان و عاشقان آن منظور مقدس نصيحت مىكنم
كه از
نام کتاب : آشنايى با انقلاب اسلامى ايران نویسنده : منصورى، جواد جلد : 1 صفحه : 66