نام کتاب : آشنايى با انقلاب اسلامى ايران نویسنده : منصورى، جواد جلد : 1 صفحه : 172
پىآمدهاى قيام
دو واقعه بزرگ و تعيينكننده به فاصله پانزده سال روى داد؛ اولى
آغازكننده روند انقلابى شدن نهضت اسلامى، و دومى پيروزى انقلابى كه سرآغاز دوران
جديد و تحولات گستردهاى گرديد كه آثار و پىآمدهاى آن بسيارى از جريانهاى داخلى
و جهانى را تحتتأثير قرار داد.
اگرچه قيام مردم براى سرنگونى رژيم وابسته و مقابله با سياستهاى
تحميلى در مراحل اوليه به پيروزى نرسيد، ولى با توجه به موج عصيانى كه در مردم
بهوجود آمد، مبارزه در اشكال مختلف ادامه يافت.[1]
وضع اقتصادى كشور به اندازهاى بحرانى بود كه جز با كمكهاى خارجى و استفاده از
همه ذخاير ارزى امكان عادىسازى و فعال شدن امور اقتصادى و معيشتى مردم وجود
نداشت. در اين شرايط براى آينده رژيم سه رويكرد متفاوت متصور بود:
1. استقرار حكومت نظامى براى مدتى طولانى؛
2. تداوم تعطيلى مجلس و سركوب شديد هرگونه مخالفتى با دولت غيرنظامى؛
3. عادىسازى وضعيت و تعديل در برخورد با روحانيان، بهگونهاى كه
عقبنشينى دولت تلقى نشود.
هيئت حاكم با توجه به ديدگاههاى آمريكا و با تظاهر به اجراى تعهدات
خود، رويكرد سوم را برگزيد. آزادى شمارى از دستگيرشدگان، مذاكره با مراجع، انصراف
از محاكمه امام و آزادى موقت ايشان، اعلام برگزارى انتخابات مجلس بيستويكم و
محدود كردن تبليغات بر ضدروحانيان، در راستاى عادىسازى وضعيت انجام شد كه به
اعتراف مقامات و كارشناسان رژيم، تأثير چندانى در ديدگاه مردم و عزم راسخ آنان
براى ادامه قيام تا پيروزى نداشت. اعدام طيب حاجرضايى و حاج اسماعيل رضايى و
محاكمه تعدادى از اعضاى نهضت آزادى، نشان داد كه اظهارات و تبليغات رژيم، درواقع
سياستى رياكارانه براى فريب مردم است، و رژيم
[1]. براى بررسى مستند اين تحليل، به گزارش مشروح
ساواك كه يك هفته پس از پانزدهم خرداد تهيه شده است، مراجعهنماييد: جواد منصورى،
قيام 15 خرداد به روايت اسناد، ج 2، ص 309
نام کتاب : آشنايى با انقلاب اسلامى ايران نویسنده : منصورى، جواد جلد : 1 صفحه : 172