هماهنگ و همراه سازند؛ بنابراين به فاصله كمى پس از شروع نهضت تا پيروزى انقلاب، مجالى براى فعاليت و حضور گسترده آنها به‌وجود نيامد. احزاب پس از پيروزى انقلاب نيز به‌علت ناهماهنگى با مواضع و ديدگاه‌هاى انقلاب اسلامى، به تدريج حذف و به تاريخ سياسى پيوستند.

جبهه ملى، معروف‌ترين و گسترده‌ترين تشكيلات سياسى در سال 1341، قادر به موضع‌گيرى مشخص در برابر اقدامات شاه نبود؛ زيرا اصول سياست‌هاى رژيم از جانب آمريكا، و مخالفت‌ها از سوى روحانيان و مردم بود. جبهه ملى كه خود را لائيك و مورد حمايت آمريكا مى‌دانست، نمى‌توانست از روحانيان حمايت و پيروى كند و بنابراين شعارش اين بود: «اصلاحات [آمريكايى‌] آرى، ديكتاتورى [شاه‌] نه!»

حزب توده و گروه‌هاى وابسته به شوروى، به‌شدت حركت و مواضع مراجع و مردم را محكوم كردند و مدت‌ها تحليل‌ها و مطالب بسيارى از راديو و نشريات خود درباره اين واقعه و پى‌آمدهاى آن منتشر ساختند گرچه بعدها تلويحاً تحت‌تأثير شرايط جديد به اشتباه خود اعتراف كردند.

انقلاب سفيد

رژيم شاه، خود را در مقابل جريانى يافت كه قبلًا تصورى از قدرت و توان آن نداشت و به علت تحليل‌هاى غلط و غيرواقعى، موضع‌گيرى و اقدامات ناشيانه‌اى انجام داد كه زمينه‌هاى گسترش و تثبيت نهضت اسلامى و ريشه‌دار شدن آن، طى پانزده سال بعد را فراهم كرد.

شاه در نوزدهم دى‌ماه 1341 طى سخنانى تبليغاتى و فريبكارانه خطاب به كسانى كه در يكى از استاديوم‌هاى ورزشى گردآورده بودند، چنين گفت:

... آنچه در زمينه اصلاحات تاكنون اقدام شده عبارت از زيرسازى ايران نوين برپايه جامعه آزاد و دموكرات و مترقى و مرفه است كه بايد تا آخرين مرحله به همين نحو پيش برود ....

بدون شك عوامل سياه ارتجاعى كه به خاطر حفظ منافع خود، ملت ايران را در غرقاب مذلت و بى‌عدالتى مى‌خواهد، در قبال اين تحول عميق و انسانى از پاى نخواهد نشست ....