نابسامان موجود مى‌خواهد كشور را ترك كند. او درواقع مى‌خواست مشابه عمل مصدق را تكرار كند. از سوى ديگر براى تكميل اين مانور سياسى عده‌اى را در اطراف دربار جمع كردند تا مانع رفتن شاه بشوند. شاه با ترتيب دادن اين مانور قصد داشت به مصدق و مردم پيام دهد كه محبوبيت و پايگاه مردمى دارد و با وجود تبليغات بر ضد او، مردم همچنان خواستار سلطنت او هستند.

كودتا و شكست نهضت ضداستعمارى‌

بررسى و تحليل وقايع سال‌هاى 1327 تا 1332 درس‌ها و عبرت‌هاى فراوانى دارد. متأسفانه به‌علت يكسويه‌نگرى و بى‌توجهى به واقعيت‌ها، از اين وقايع كه راهنمايى ارزشمند براى عبرت‌آموزى است، بهره كافى برده نمى‌شود. در اين زمان وقايع دوران مشروطيت تقريباً تكرار شد. گرچه روحانيان و مردم در هر دو جنبش، عامل اصلى پيروزى بودند، ولى بلافاصله در تعارض با جريان روشنفكرى غرب‌گرا و سكولار و مداخله خارجى، از صحنه خارج و با منزوى شدن آنان جنبش نيز شكست خورد.

مصدق‌[1] به رغم حمايت گسترده روحانيان و مردم كه نخست‌وزيرى را به او باز گردانده بودند، و به طور منطقى انتظار اجراى خواسته‌ها و شعارهاى برحق خود را داشتند، عملًا در جهت عكس آن خواسته‌ها حركت كرد. مصوبه مجلس براى مجازات عاملان كشتار مردم و مصادره اموال آنان كه يكى از خواسته‌هاى مردم بود، نه‌تنها اجرا نشد، بلكه مصدق براى‌

[1]. مصدق در خانواده‌اى اشرافى، وابسته به طبقه حاكم و در خدمت دربار قاجار متولد شد. از ابتداى جوانى با تحصيل درغرب، دوستى با انگليسى‌ها را آغاز كرد. اسناد و مدارك متعددى حاكى از عضويت وى در تشكيلات فراماسونرى در دست است. مصدق در رفتار، مواضع و تفكرات، غرب‌گرا و سكولار بود.

با توجه به موقعيت خانوادگى و شخصى، پست‌هاى حساسى را در دوران پهلوى، از جمله وزير اقتصاد، وزير دادگسترى، وزير خارجه، استاندار فارس و استاندار آذربايجان برعهده داشت. وى از جمله هشت نفر مشاوران ويژه رضاخان براى تصميم‌گيرى در امور مملكتى بود. افراد ديگر شورا عبارت بودند از: ميرزا حسن‌خان مستوفى الممالك، ميرزاحسن‌خان مشيرالدوله، سيدحسين تقى‌زاده، ميرزا حسن‌خان علما، حاج ميرزايحيى دولت‌آبادى، مهدى‌قلى‌خان هدايت، و محمدعلى فروغى ذكاءالملك كه سوابق خدمات همه آنان به امپراتورى انگليس بسيار گسترده است