كشور و رئيس كميسيون ماده 10 احزاب، تاكنون 215 حزب و گروه سياسى، 425 تشكل صنفى و 73 انجمن و تشكل اقليت‌هاى دينى با سليقه‌هاى گوناگون مشغول به فعاليت‌اند.[1]

2. انتخابات‌

يكى ديگر از شاخصه‌هاى مهم بررسى ساختار استبدادى و يا آزادگى يك نظام حكومتى، مقوله «انتخابات» مردمى، آزاد و قانونمند است. كارنامه رژيم پهلوى دراين‌باره سياه است.[2] انقلاب اسلامى ايران با تغيير در ساختار حكومتى و تحقق «جمهورى اسلامى»، مشاركت سياسى مردم در عرصه‌هاى گوناگون به‌خصوص «انتخابات» را- به‌عنوان نماد مهم مردم‌سالارى دينى- تعميق و تعالى بخشيد.

نمايش تصوير

جدول (2): بررسى تغييرات در نظام انتخاباتى ايران‌

يك. از لحاظ تنوع انتخابات در رژيم پهلوى، تنها يك مورد انتخابات وجود داشت و آن «مجلس شوراى ملى» بود. اما در نظام جمهورى اسلامى، هشت نوع مشاركت سياسى درخصوص «انتخابات» وجود دارد كه در دنيا بى‌نظير است. همه‌پرسى تأسيس «نظام جمهورى اسلامى»، مجلس خبرگان قانون اساسى، همه‌پرسى قانون اساسى، همه‌پرسى تقنينى «اصل 59 قانون اساسى»، مجلس خبرگان رهبرى، رياست جمهورى، مجلس شوراى اسلامى و شوراهاى اسلامى شهر و روستا بيانگر تنوع انتخابات و مشاركت مردمى در نظام مردم‌سالار جمهورى اسلامى است.

دو. از نظر شدت مشاركت مردم در انتخابات، آمار نشان مى‌دهد در آخرين انتخابات آن رژيم كه انتخابات مجلس شوراى ملى در سال 1354 بود، 8/ 2 ميليون نفر شركت كردند؛

[1]. روزنامه همشهرى، 2/ 7/ 1386، ص 2.

[2]. بنگريد به: ايرج همتى، رأى، رأى پهلوى است: نگاهى به ماهيت انتخابات در دوره پهلوى.