انجاميد، يك‌بار ديگر همانند امتيازهاى ننگين «رويتر» و «لاتارى» كه با مخالفت آيت‌الله حاج ملاعلى كنى مواجه و لغو گرديد، ناصرالدين شاه ناگزير امتياز كمپانى رِژى را در بهمن 1270 ش لغو كرد و بدين‌رو اين نهضت با شكست انگليس و ناصرالدين‌شاه و پيروزى بزرگ مردم به پايان رسيد.

علل پيروزى نهضت تحريم تنباكو

1. وحدت و انسجام مردم؛

2. نقش‌آفرينى روحانيت و حكم تحريم ميرزاى شيرازى (قدس سره)؛

3. پيوند مردم و رهبران مذهبى.

انگلستان با اين امتياز پنجاه ساله قصد داشت سلطه خود را بر ايران تحكيم بخشد، اما با حكم ميرزاى شيرازى (قدس سره) و قيام مردم مسلمان مواجه شد و وحدت و انسجام مردم همراه با پيروى از رهبران مذهبى، سرانجام دشمن را به پذيرش لغو امتياز مجبور گردانيد.

اين در حالى است كه حتى كسروى اعتراف مى‌كند در نهضت تحريم تنباكو «در همه جا علما پيشگام بودند. در تبريز حاج ميرزا جواد، در اسپهان [اصفهان‌] آقانجفى، در تهران ميرزا محمدحسن آشتيانى و ديگران پاى در ميان داشتند.»[1]

در اهميت اين نهضت همين بس كه شهيد آيت‌الله سيدحسن مدرس كه خود از فعالان نهضت تحريم تنباكو در اصفهان است- و در سفر به سامرا نيز به ديدار ميرزاى شيرازى مى‌رود- ماجرا را اين‌گونه شرح مى‌دهد:

وقتى به نجف رفتم و سپس در سفر به سرّمن‌رأى (سامرا) خدمت ميرزا كه عظمتى فوق تصور داشت رسيدم، داستان پيروزى واقعه دخانيه را برايش تعريف نمودم. آن مرد بزرگ آثار تفكر و نگرانى در چهره‌اش پيدا شد و ديده‌اش پر از اشك گرديد. علت را پرسيدم؛ چه انتظار داشتم مسرور و خوشحال شود. فرمود: حالا حكومت‌هاى قاهره فهميدند قدرت اصلى يك ملت و نقطه تحرك شيعيان كجاست. حالا تصميم‌مى‌گيرند اين نقطه و اين مركز را نابود كنند. نگرانى من از آينده جامعه اسلامى است.[2]

[1]. احمد كسروى، تاريخ مشروطه‌ايران، ص 16.

[2]. موسى نجفى و رسول جعفريان، سده تحريم تنباكو، ص 138.