مبارزات ضداستبدادى و ضداستعمارى ملت مسلمان ايران به‌شمار مى‌رود. از اين‌رو نگاهى اجمالى به حوادث تاريخى مؤثر در انقلاب اسلامى ايران ضرورى مى‌نمايد، اما بايسته است پيش از آن به اهميت شناخت تاريخ و استفاده از درس‌ها و عبرت‌هاى آن اشارتى كنيم.

قرآن مجيد نيز در همين راستا با نقل حوادث و سرگذشت و سرنوشت اقوام و انبياى پيشين، ازانسان‌ها مى‌خواهد كه عبرت‌گيرند و بيانديشند. از سوى ديگر، اميرالمؤمنين (ع) بارها در نامه‌هاو خطبه‌هاى خود از تاريخ نام برده و بهره‌گيرى از حوادث تاريخى را يادآور شده است.[1]

بخشى از «ريشه‌هاى تاريخى انقلاب اسلامى» به ريشه‌هاى تاريخى صدر اسلام و بخشى از آن نيز به تاريخ معاصر كشورمان بازمى‌گردد كه در نمودار زير ترسيم شده است:

نمايش تصوير

«بعثت» پيامبراكرم (ص) در «عصر جاهليت» با انقلاب اسلامى آن حضرت موجب متحول شدن جامعه و شكل‌گيرى پايه‌هاى «تمدن اسلامى» شد و بدين‌رو نقطه عطفى در تاريخ زندگى بشر گرديد؛ تاجايى‌كه حتى در اروپا «رنسانس» تحت‌تأثير تمدن اسلامى پديد آمد و قرون وسطى كه به عصر تاريكى مشهور بود، به اقرار مورخانى همچون ويل دورانت و گوستاو لوبون با بهره‌گيرى از آموزه‌هاى دينى پايان يافت و عصر جديد اروپا آغاز گرديد.

گوستاو لوبون، انديشمند فرانسوى در كتاب تمدن اسلام و عرب مى‌نويسد:

اعتراف دارم كه تمدن اسلامى به تمام دنيا تأثير محيرالعقول داشته، نفوذ اسلامى، اقوام وحشى اروپا را داخل در طريق انسانيت كرده و درب علوم، فنون و فلسفه را كه به‌كلى از آن بى‌خبر بودند، به روى آنها گشوده است.[2]

بنابراين نه‌تنها «بعثت» و آموزه‌هاى دين مبين اسلام در انقلاب اسلامى، كه در تحولات ديگر جوامع نيز اثرگذار بوده است.

[1]. بنگريد به: نهج‌البلاغه، نامه 31 و خطبه، 111، 148، 182 و 192.

[2]. گوستاو لوبون، تمدناسلاموعرب، ص 726.