به سه شناخت و معرفت مهم نيز دست‌يابد: خودشناسى، دوست‌شناسى ودشمن‌شناسى.

در اين ميان، مقوله «دشمن‌شناسى» اهميت بسزايى دارد.

با بررسى آيات قرآن و روايات ائمه‌اطهار (عليهم السلام) درمى‌يابيم كه به يك اعتبار و تقسيم‌بندى، جامعه و حكومت اسلامى سه نوع دشمن دارد كه بين آنها نوعى ائتلاف آشكار و پنهان برقرار است: كافرين، منافقين و قاعدين.

نمايش تصوير

«كفر» در لغت به معناى پوشاندن شي‌ء است و كافر در عرف دين به كسى گفته مى‌شود كه وحدانيت يا نبوت يا شريعت و يا هر سه را انكار كند.[1] كفار نيز انواعى دارند كه قرآن‌مجيد مهم‌ترين آنها را اين‌گونه معرفى مى‌نمايد:

لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الْيَهُودَ وَالَّذِينَ أَشْرَكُوا ...؛[2] مسلّماً يهوديان و كسانى را كه شرك ورزيده‌اند، دشمن‌ترين مردم نسبت به مؤمنان خواهى يافت.

همچنين مى‌فرمايد:

إِنَّ الْكَافِرِينَ كَانُوا لَكُمْ عَدُوًّا مُبِينًا؛[3] چرا كه كافران پيوسته براى شما دشمنى آشكارند.

«منافق» كسى است كه در باطنْ كافر است و در ظاهر مسلمان.[4] قرآن مجيد منافقان را جريان خطرناكى در جامعه اسلامى مى‌داند كه خطرناك‌تر از مشركان و كافران‌اند. از

[1]. سيدعلى‌اكبر قرشى، قاموس قرآن، ج 6، ص 122.

[2]. مائده( 5): 82.

[3]. نساء( 4): 101.

[4]. سيدعلى‌اكبر قرشى، قاموس قرآن، ج 7، ص 98.