انتظارات مردم در حد قابل قبولى باشد و اگر ميزان مصرف افزايش يابد و پس‌انداز ملى و سرمايه‌گذارى كافى صورت نگيرد، اقتصاد با بحران روبه‌رو مى‌شود. در سال‌هاى رژيم پهلوى حدود 60 درصد مردم زندگى روستايى داشتند و مصرف بسيار ناچيز بود و در شهرها نيز سطح مصرف و انتظارات و قدرت خريد پايين بود، اما در دوران جمهورى اسلامى با افزوده شدن بر جمعيت شهرى و توسعه مناطق روستايى و بالارفتن قدرت خريد، الگوى مصرفپيچيده شده و انتظارات نيز بالاتر رفته است كه اين خود بر انباشت سرمايه تأثيرى منفى دارد.

10. شاخصه موانع توسعه اقتصادى‌

به‌جز موارد پيش‌گفته و تغييرات پديدآمده در آنها كه در انباشت سرمايه بسيار مؤثر است، در سال‌هاى پس از پيروزى انقلاب اسلامى ايران با حوادث و رخدادهايى روبه‌رو بوده‌ايم كه موانع بسيارى در راه تحول اقتصادى ايران پديد آورد؛ موانعى كه بى‌گمان در دوران پهلوى وجود نداشت. حال به برخى از اين موانع مهم مى‌پردازيم:

يك. با فرار خاندان پهلوى از ايران در سال 1357 ثروت بسيارى از ايران خارج گرديد و نظام جمهورى اسلامى را با خزانه خالى مواجه كرد؛ چنان‌كه بنا به دادخواست دولت جمهورى اسلامى، محمدرضا و همسرش 35 ميليارد دلار پول مردم را به سرقت برده‌اند.[1]

محمدرضا پهلوى در سال 1358 در مصاحبه با خبرنگارى انگليسى به‌نام ديويد فراست، در پاسخ به اين پرسش كه ميزان ثروت شما چقدر است، گفت:

خيلى‌ها فكر مى‌كنند من داراى ثروت زيادى هستم. ثروت من از خيلى از ميليونرهاى آمريكايى كمتر است و بدان مقدار كه مى‌گويند، نيست. يك روز من به يكى از همين افراد گفتم كه چقدر دارايى من را مى‌خرد. با كمال صراحت مى‌گويم كه حاضرم تمام دارايى خود را 25 تا 56 ميليارد دلار بفروشم![2]

اين اعتراف شاه، عمق غارت و چپاول منابع ارزى ايران را مى‌نماياند. برايروشن شدن اين غارت كافى است چند مطلب را نيز بدانيم:

[1]. مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام‌خمينى( قدس سره)، كوثر، ج 1، ص 334.

[2]. روزنامه كيهان، 1358.