احوالات ميرزا رضا كرمانى‌

ميرزا رضا پسر ملا حسين عقدائى است و عقدا دهى است از توابع يزد. چون ميرزا رضا در كرمان متولد شده و تربيتش نيز در كرمان بود، لذا كرمانى محسوب مى‌شود و در اوائل سن و جوانيش سفرى به طهران كرد و يك سال و خرده‌اى در طهران توقف نمود و خدمت مرحوم سيد جمال الدين رسيده و مجذوب سيد شد. پس از تبعيد اولى سيد از طهران، ميرزا رضا در مجالس بد از شاه مى‌گفت مرحوم آقا سيد عبد الرحيم معين التجار اصفهانى كه در كرمان متوطن بوده و آن ايام آمده بود به طهران، ميرزا رضا را از طهران به كرمان عودت داده، زمان مراجعت به كرمان به همان وضع پايتخت حركت مى‌كرد يعنى متكلم مى‌شد به كلماتى كه احدى از اهل كرمان جرئت تكلم به آن كلام را نداشت، يعنى مى‌گفت: چرا قبول ظلم مى‌كنيد و چرا بدون جهة مال و عرض خود را از دست مى‌دهيد؟ جمع شويد و نگذاريد حاكم شما را سوار شود. نگذاريد اموالتان را غارت كند. ديگر مى‌گفت: در طهران كه پايتخت است مردم مى‌گويند، مى‌شنوند. با شاه ملاقات مى‌كنند پادشاه انسانى است مثل شما به عرايض متظلمين رسيدگى مى‌كند، ديوانخانه عدليه دارد و آنچه حكومت يا اجزاء او بخواهند مال مردم را ببرند حق ندارند، حاكم بايد ماليات بگيرد و نظم مملكت را بدهد، حاكم حق ندارد دختران رعيت را به زور ببرد. و ضمنا مدعى مرحوم حاج آقا ابو جعفر هم شد كه ملك شورو، كه وقف بر جماعتى است به اجازه پدر من بوده و بايد در تصرف من باشد. آن مذاكرات و اين ادعا با تبعيت و تقليد از سيد جمال الدين باعث شد كه ميرزا رضا را گرفته و چندى او را در حبس داشتند تا اين‌كه علماء كرمان از او توسط كرده و او را از حبس نجات دادند. اين دفعه ميرزا رضا به عنوان تظلم روانه طهران شده و در طهران آنچه تظلم نمود كسى به داد او نرسيد. بلكه نايب السلطنه كامران ميرزا برحسب خواهش آقا بالا خان معين نظام كه اين اواخر وكيل الدوله و بالاخره سردار افخم شده بود، ميرزا رضا را به حبس انداخت. آقا بالا خان معين از حبس و قتال نترسيد. از جهالت ايرانى خسته نشويد. از حركات مذبوحانه سلاطين متوحش نگرديد. با نهايت سرعت بكوشيد. با كمال چالاكى كوشش كنيد. طبيعت بشما يار