يادداشتها

(براى اكثر يادداشتهاى ذيل مديون دوست فاضل خود، محمد ابن عبد الوهاب قزوينى، هستم كه با لطف فراوان نمونه‌هاى غلطگيرى اين كتاب را، در مرحله چاپ، بازخوانى نمود. اين‌گونه يادداشتها با گذاشتن دو حرف"M .M " در پايان هريك، از ديگر يادداشتها متمايز گرديده‌اند. «يادداشت در مورد سيد جمال الدين» را مديون آقاى ويلفريد اسكاون بلانت هستم، امّا خود نيز برخى يادداشتهاى ديگر را، كه از اطلاعات بدست آمده از منابع گوناگون هنگام زير چاپ بودن اين كتاب اخذ گرديده‌اند، اضافه نموده‌ام.)

يادداشت شماره يك (در مورد فصل اوّل). سيد جمال الدين‌

آقاى ويلفريد اسكاون بلانت مى‌نويسد (27 مه 1909):

«من سيد جمال الدين را بخوبى مى‌شناختم و در سالهاى 1883، 1884، 1885 وى را بسيار ملاقات ميكردم. اولين‌بار وى را در لندن، در بهار 1883، ملاقات كردم. او بتازگى از آمريكا آمده بود، جائيكه پس از اخراجش از هند چند ماهى در آن اقامت گزيده بود با اين هدف كه تابعيت آنجا را كسب نمايد. بعدا، در ماه سپتامبر همان سال، ما مجددا در پاريس يكديگر را ملاقات كرديم. در آن زمان وى با برخى از پناهندگان مصرى، كه با من آشنا بودند، زندگى ميكرد. و من علاقمند بودم كه جهت مشورت با وى در زمينه بازديدى كه در نظر داشته از هند بعمل آورم با وى مشورت نمايم و نيز مايل بودم معرفى‌نامه‌هائى از وى، براى برخى از مسلمانان برجسته هندى، دريافت نمايم. هدف من از اين سفر مشخص نمودن شرايط مسلمانان، بعنوان يك جامعه، و روابط آنها با بقيه دنياى اسلام و با نهضت اصلاح‌طلب بود. در يادداشت‌هاى روزانه خود در آن‌زمان، يادداشت ذيل را در مورد وى مى‌يابم: