روشنى، در صورت عدم پذيرش اين درخواست، مبنى بر اعزام سربازان روسى جهت «حفاظت از جاده تهران- خزر» وجود داشت‌[1]. خبرنگار مقيم روزنامه تايمز اضافه مى‌كند كه «ظهور[2] آنها ناپديد شدن سريع انقلابيون را بشارت خواهد داد، و بدين‌ترتيب ممكن به‌نظر خواهد رسيد كه ما علاوه بر دخالت فعالانه به سود مليّون در تبريز، اكنون مملكت در آستانه آن اقدامى قرار گيريم كه در حكم دخالت به نفع شاه خواهد بود.»

در 9 مه، كلنل لياخوف با خبرنگار مقيم روزنامه تايمز مصاحبه نمود و اظهار داشت كه 750 تن قزاق- شامل آنهايى كه قبلا به كرج اعزام شدند-، 5 هزار تن سرباز موظف و ايلياتى و 6 قبضه تيربار مدرن براى دفاع از تهران در دسترس خواهند بود و اظهار عقيده كرد «كه بريگاد قزاق به تنهايى جهت برخورد با هرگونه حمله انقلابيون يا بختياريها، چه به‌طور انفرادى چه مشتركا، كافى خواهد بود، مشروط بر آنكه زمان كافى جهت آمادگى لازم داده شود.» خبرنگار روزنامه تايمز همچنين دريافت- آنچه كه در روزنامه تايمز در اعتراف به آن خود را كند نشان داده بود- «در حاليكه افسران روسى ديگر در فهرست فعال ارتش روسيه قرار ندارند، در عمل به‌طور كامل تحت تسلط حكومت روسيه هستند و اين به يمن اين واقعيت است كه مستمرى و چشم‌انداز برقرارى مجدد آنها در آينده به اقدام آن‌ها در انطباق خواسته‌هاى سن پترزبورگ بستگى دارد.» همچنين به استناد همين گزارش، نارضايتى در ميان خانهاى بختيارى حاكم بود و اگرچه گزارشات مربوط به پيشروى آنها مستمر بود، امّا هيچگونه تداركات روشنى انجام نگرفته بود. خبرنگار رويتر افزود كه انجمن تبريز تلاش دارد رهبران دو ارتش مليّون را به پذيرش امتيازات داده شده توسط شاه،- كه سرانجام به اعطاى يك عضو عمومى و اعاده مشروطيت سابق رضايت داده بود- وادار نمايد و آنها را از پيشرويشان منصرف سازد.

بى‌ترديد اكنون وضعيت رهبران ملّى وضعيتى شديدا دشوار بود. زيرا از يكسو تجربه‌هاى تلخى از پيمان‌شكنيهاى شاه و نيز از موفقيت وى در طفره رفتن از تعهدات تا اين‌زمان داشتند و روشن بود كه اگر آنها در نظر دارند كه به قوه قهريه متوسل شوند، هيچ‌وقتى براى تلف كردن ندارند و هيچ‌فرصتى بهتر، يا احتمالا هيچ فرصت ديگرى، بهتر از فرصت فعلى پيدا نخواهند كرد. و درعين‌حال، و از سوى ديگر، اگر بخواهند به پيشروى خود ادامه دهند، بايد ناخشنودى انگلستان و روسيه و دخالت مسلحانه احتمالى روسيه را به حساب آورند. اينكه آنها در اين انتخاب خطير ترديد نمودند، احتمالا

[1] - اين نيست دولت روسيه مورد اعتراف سر ادوارد گرى، در پاسخ به سئوالى از سوى آقاى پاسونى در 11 مه، قرار گرفت.

[2] - تايمز، 7 مه.