بالمعروف و النهى عن المنكر و يروى عن امير المؤمنين عليه السّلام اعتبرو ايها الناس ...».

استناد اين حديث به امام حسين عليه السّلام به دليل كلمات آخر خطبه مشهورتر است.[1] امام عليه السّلام اين خطبه را در «منى» ايراد، و در آن علت جهاد خود را بر ضد دولت جائر اموى بيان نموده است.[2] اين روايت هرچند روايتى مرسل است و با عبارت «روى» نقل شده، به نظر مى‌رسد كه ذكر نكاتى چند، ضعف سند اين‌روايت را بنمايد:

1. عبارت و مضامين بسيار پربار اين حديث، گوياى آن است كه تنها از معصوم عليه السّلام صادر شده است.[3] امام خمينى قدّس سرّه در اين مورد مى‌فرمايد: «اين‌روايت شريفه از مؤيدات بحث ماست. اگر از نظر سند ضعيف نبود (به ارسال) مى‌توان گفت از ادله است، اگر نگوييم كه خود مضمون روايت شاهد بر اين است كه از لسان معصوم عليه السّلام صادر شده و مضمون صادقى است».[4] 2. متن روايت با عقل و اعتبار در تنافى نيست. امام خمينى قدّس سرّه دراين‌باره مى‌گويد: اين‌روايت اگر چه مرسل است، صاحب وسايل به اين كتاب اعتماد نموده و از آن، حديث نقل كرده است. از سوى ديگر، متن روايت نيز موافق اعتبار و عقل است.[5] بنابراين بدين ترتيب ضعف سند حديث جبران مى‌شود.

3. اين شعبه حرّانى، مؤلف كتاب تحف العقول، از بزرگان علماى شيعه در قرن چهارم هجرى و معاصر شيخ صدوق (متوفى 381 ه.) است. او كه از مشايخ شيخ مفيد نيز هست،[6] در كتب رجال مورد توثيق قرار گرفته، اما متأسفانه رواياتى را كه دركتاب تحف العقول آورده (از جمله حديث مورد بحث)، به صورت ارسال ذكر نموده است؛ يعنى وسائط بين خود و امام را نقل نكرده تا بتوان شخصيت رجال حديث را بررسى كرد. اما به هر روى، از آنجا كه مؤلف كتاب شخصيتى علمى و

[1] . نقل اين قبيل عبارت از امام حسين عليه السّلام مشهور است:« اللهم انك تعلم انه لم يكن ما كان منا تنافسا فى سلطان و لا التماسا من فضول الحطام و لكن ...».

[2] . امام خمينى قدّس سرّه، ولايت فقيه، ص 95.

[3] . منتظرى، حسينعلى، دراسات فى ولاية الفقيه، ج 1، ص 485.

[4] . امام خمينى، ولايت فقيه، ص 112.

[5] .« و هى و ان كانت مرسله لكن اعتمد على الكتاب، صاحب الوسايل« قده» و متنها موافق للاعتبار و العقل».( امام خمينى، كتاب البيع، ص 486 و 487). برخى گفته‌اند چون حديث مرسل است، به اطلاق يا عموم آن نمى‌توان تمسك كرد، بلكه بايد به قدر متقين آن استناد نمود.)

[6] . امام خمينى، ولايت فقيه، ص 83؛ نيز بنگريد به: تهرانى، آقا بزرگ، الذريعة، ج 3، ص 400.