حوزه اختيارات رهبرى براساس انديشه ولايت فقيه، اين نوشتار تدوين گرديده است.

مسأله علمى‌

حوزه اختيارات ولىّ فقيه جامع شرايط- به‌عنوان حاكم جامعه اسلامى- در عصر غيبت تا چه حد است؟

و آيا ادله آن در منابع اسلامى، مبين اين اختيارات است؟

مفروضات تحقيق‌

انديشه اداره جامعه براساس حاكميت ولى فقيه جامع الشرايط مشتمل بر رويكردهاى گوناگون است.

اين تحقيق از آن‌روى كه در پى كشف و استنباط حوزه اختيارات حكومتى ولى فقيه جامع شرايط از منابع اسلامى است، فرضيه‌اى اصلى ندارد، امّا مفروضات آن عبارت است از:

1. ولى فقيه جامع الشرايط در عصر غيبت حاكم جامعه اسلامى بوده و در تمامى امورى كه پيامبر و ائمه عليهم السّلام به واسطه حكومتشان بر مردم ولايت داشته‌اند، او نيز از سوى آنان در آن امور بر مردم ولايت دارد، مگر موردى را دليل خارج كند و به دليل جهات شخصى و شرافت مقام نبوت و امامت از مختصات نبى و امام عليه السّلام بداند. البته مقام ولايت و إعمال آن، غير از مقام اجرايى است و در واقع اين دو از هم تفكيك‌پذيرند.

2. براساس اين نظريه، ولىّ فقيه جامع شرايط حاكم به هنگام پيدايش بحرانهاى اجتماعى و سياسى، به منظور رعايت مصالح عمومى و همچنين حفظ اصل اسلام و منافع مسلمانان و كيان و عظمت اسلامى، با صدور احكام حكومتى، بحرانهاى اجتماعى- سياسى را مرتفع مى‌سازد و نيز در صورت وجود مصلحت عمومى و شرايط يادشده، ولى فقيه جامع شرايط مى‌تواند از اجراى بعضى از احكام فرعى الهى در صورت تزاحم با يك حكم حكومتى اهم- براى مدتى كه اين تزاحم برقرار است- جلوگيرى نمايد.

در اين تحقيق از روش توصيفى و تحليلى، درون‌دينى و برون‌دينى استفاده شده است؛ بدين بيان كه در ابتدا مفاهيم اصلى موضوع تحقيق توصيف و تحليل مى‌شود و در ادامه به اثبات آنها از راههاى عقلى و نقلى مى‌پردازيم. توضيح بيشتر اينكه، مهم‌ترين منابع درون‌دينى ما قرآن، نهج البلاغه،