نام کتاب : انديشه هاى سياسى شيعه در عصر غيبت نویسنده : كربلايى پازوكى، على جلد : 1 صفحه : 124
در يك تقسيمبندى كلى، آثار امام خمينى قدّس
سرّه را مىتوان به دو بخش كتبى و شفاهى تقسيم كرد:
1. آثار كتبى كه خود به چهار بخش تقسيم مىشود: يك. استدلالى؛ دو.
نيمه استدلالى؛ سه.
فتوايى؛ چهار. بيانهها.
2. آثار شفاهى كه خود به دو بخش تقسيم مىشود: يك. سخنرانى؛ دو.
مصاحبهها.
مقايسه ارزشى آثار امام قدّس سرّه
1. به طور كلى، آثار كتبى امام در مرتبه بالاترى از آثار شفاهى وى
قرار دارند؛ چه آنكه بديهى است با دقتى بيشتر و از سر تأمّل و توجه به مبانى خود
به خلق آنها پرداخته است، درحالىكه آثار شفاهى ممكن است به دليل بالبداهه بودن،
متأثر از شرايط زمان و مكان بيان شود. در ميان آثار كتبى نيز آثار فتوايى ارزش
بيشترى دارد؛ زيرا فقيه با در نظر گرفتن تمام مبانى نظرى خود و رعايت عواملى مانند
زمان و مكان و ساير شرايط، فتوايى را صادر مىكند. در اينجا فتوا اعم از فتاوايى
است كه در رساله عمليه فقيه حاكم يا در متن اعلاميه و بيانيه او آمده است.
2. به يقين آثار استدلالى بر آثار نيمه استدلالى مقدم است؛ چه در
آثار نيمه استدلالى مانند كتاب كشف الأسرار، تنها بخشى از استدلالهاى يك مطلب- كه
براى اقناع طرف مقابل به كار مىرود- بيان مىشود؛ حال آنكه در آثار استدلالى،
صاحب اثر باتوجه به تمامى مبانى و با ذكر استدلال، مطلب خود را بيان مىكند.
3. در ميان آثار شفاهى امام، سخنان ايشان در اوايل پيروزى و در
پاريس، آن هم با خبرنگاران خارجى- باتوجه به شرايط و مقتضيات آن زمان كمتر بيانگر
نظر واقعى امام خمينى قدّس سرّه است.
باتوجه به اين مطالب، آشكار است كه در ميان آثار، ارزش واقعنمايى
آثار كتبى بيشتر است و در بين آثار كتبى نيز معمولا آثار استدلالى و فتوايى از
اعتبار فزونترى برخوردار است. فتوا و نظريههاى استدلالى را تنها با برهانهاى
استدلالى بعدى و يا فتواى متأخر مىتوان نقض كرد؛ همانگونه كه حكم سابق را تنها
با حكم لاحق مىتوان بىاثر نمود. اثر شفاهى تا زمانى كه احراز نشود كه به صورت
فتوا بيان شده، نمىتوان با آن، فتوا و نظريههاى كارشناسانه فقيه حاكم را نقض
كرد.
نام کتاب : انديشه هاى سياسى شيعه در عصر غيبت نویسنده : كربلايى پازوكى، على جلد : 1 صفحه : 124