فصل دوم: سير تاريخى و بررسى مسئله ولايت فقيه در انديشه و آثار امام خمينى قدّس سرّه‌

سير تاريخى ولايت مطلقه در آثار امام خمينى قدّس سرّه به ترتيب بدين‌قرار است:

1. كشف الاسرار

اين اثر در سال 1322 به فارسى نوشته شده و انگيزه تأليف آن پاسخ به شبهات كتاب اسرار هزارساله، تأليف ميرزا على اكبر حكمى‌زاده است. كتاب كشف الأسرار همچنين درصدد پاسخ به انديشه‌هاى وهابى‌مسلك در مورد شيعه، آن هم در فضاى فكرى و فرهنگى سال 1322 هجرى شمسى است.

اين اثر از آن‌رو كه براى استفاده عموم نگاشته شده، عمدتا عارى از بحثهاى استدلالى است و معمولا پاسخهاى آن اقناعى و جدلى مى‌باشد، ازاين‌رو نمى‌توان آن را نظريه واقعى امام خمينى قدّس سرّه در خصوص ولايت فقيه دانست. صرف‌نظر از اين مسائل، عباراتى در اين كتاب بر ولايت مطلقه فقيه دلالت دارد. مطالب اين كتاب در خصوص ولايت فقيه را بدين شرح گزارش مى‌كنيم:[1] 1. وضعيتى كه امام خمينى قدّس سرّه در سال 1322 ه. ش. در آن قرار داشت، مانند زمان آيت اللّه نائينى در عصر مشروطه است. مرحوم نائينى ولايت در امر حكومت را حق فقها مى‌دانست، اما از آنجا كه به دست گرفتن حكومت از سوى فقها را ناممكن پنداشت، ازاين‌رو سلطنت مشروطه را پذيرفت. عبارت آيت اللّه نائينى چنين است: «حال كه در اين عصر غيبت، دست ما از دامان عصمت كوتاه و مقام ولايت و نيابت نواب عام در اقامه وظايف مذكوره هم مغصوب و انتزاعش غير مقدور است، آيا ارجاعش از نحوه اولى [- سلطنت شاهنشاهى‌]- كه ظلم زايد و غصب اندر غصب است- به‌

[1] . دراين‌باره بنگريد به همين كتاب، ص 179، 186، 188 و 189.