منبرى پا نگذاشتم.[1]

آقا روح‌الله در كنار فراگيرى علوم حوزوى و تهذيب نفس، حوادث سياسى و اجتماعى كشور را نيز دنبال مى‌كرد. نخستين سال آغاز دروس حوزوى او در اراك، مقارن با كودتاى رضاخان و به سلطنت رسيدن وى به دست انگليسى‌ها بود.[2] پس از اين كودتا، آيت‌الله حائرى به دعوت علماى قم پاسخ گفت و مصمم شد به قم مهاجرت كند و حوزه علميه پويا و مقتدرى بنا نهد.

آقا روح‌الله نيز در نخستين روزهاى سال 1300 در شمار نخستين طلابى بود كه به قم مهاجرت كردند. از آن پس، علاوه بر آنكه در درس ايشان حضورى فعال داشت، در مسائل اجتماعى و سياسى، همچنين در اداره حوزه نيز يار و مشاور صديق ايشان بود.

در همان ماه‌هاى اوليه ورود به قم با آيت‌الله مدرّس كه براى زيارت و نيز ديدار آيت‌الله حائرى يزدى به قم آمده بود، آشنا شد و از طريق ايشان با بعضى از شخصيت‌هاى علمى و سياسى دوران مشروطه آشنا گرديد و چندين بار به‌عنوان تماشاگر به مجلس رفت و از اين طريق مسائل سياسى كشور را از نزديك شناخت.

يكى از نقطه‌هاى عطف زندگى امام، كشف شخصيت ستودنى و چند ساحتى فقيه، فيلسوف، مفسّر، مجاهد و عارفى به نام آيت‌الله شاه‌آبادى بود. حضرت امام نزديك شش سال نزد ايشان عرفان نظرى و عملى را با تمام وجودش تجربه كرد.[3] اين مرد الهى چنان حاج آقا روح‌الله را شيفته خود كرده بود كه تا پايان عمر، هرگاه نام او را بر زبان مى‌آورد، شيفتگى و ارادت خود را با واژه‌اى شبيه‌

[1]. سيدعلى قادرى، خمينى روح‌الله، ص 259.

[2]. سوم اسفندماه 1299.

[3]. از سال 1308 تا 1314 ش.