استدلال نقلى امام‌خمينى‌

استدلال نقلى، استدلال از طريق آيات و روايات است. اگرچه براى اثبات اين نظريه مى‌توان از برخى آيات قرآن مدد جست، يا دست‌كم به برخى از صفات و ويژگى‌هاى حاكم اسلامى پى برد، اما امام‌خمينى در استدلال‌هاى نقلى خود، تنها به روايات استناد كرده است. از ميان روايات متعددى كه ايشان ذكر كرده‌اند تنها به چند مورد آن اشاره مى‌كنيم:[1]

1. روايت شيخ صدوق‌

قال اميرالمؤمنين (ع): قال رسول الله (ص):

اللهمَّ ارحَم خُلفائي. قيل: يارسول الله مَن خلفائك؟ قال (ص): الذين يأتون مِن بعدي، يَروون حديثي و سنّتي‌

؛[2] اميرمؤمنان (ع) فرمود: رسول خدا (ص) فرمودند: «خدايا، جانشينان مرا مورد لطف و رحمت خود قرار ده!» از ايشان پرسيدند: اى رسول خدا، جانشينان شما چه كسانى هستند؟ حضرت در پاسخ فرمودند: كسانى كه بعد از من مى‌آيند و حديث و سنّت مرا روايت مى‌كنند.

امام‌خمينى ابتدا سند روايت را بررسى مى‌كنند و آن را مورداعتماد و قابل‌قبول مى‌شمارند. سپس با تكيه بر واژه «خليفه»، خلافت و جانشينى را معنايى شناخته‌شده براى مسلمينِ صدر اسلام تاكنون معرفى مى‌كنند. حتى اگر بخواهيم براى خلافت معنايى وسيع در نظر بگيريم، شكى نيست كه ولايت و حكومت، مصداق روشن و بارز آن خواهد بود.

از سوى ديگر، در هيچ روايتى ديده نشده كه پيامبر (ص) از امامان‌

[1]. اگرچه علماى پيشين نيز براى اثبات ولايت فقيه به اين روايات استدلال كرده‌اند؛ اما نحوه برداشت امام‌خمينى از روايات، با ساير علما تفاوت چشمگيرى دارد.

[2]. على‌بن محمدبن بابويه، مَن لايحضره الفقيه، ج 4، ص 20؛ همو، عيون اخبار الرضا، ج 2، ص 37.