ديگران نخورده است.[1]

امام‌خمينى در شرايطى قيام خود را آغاز كرد كه بخش عمده‌اى از حوزه، گرفتار انديشه‌هاى متحجرانه و مقدس‌مآبانه بود. اين افراد، نه‌تنها در مبارزه عليه طاغوت، همراه نبودند، بلكه با «زخم‌زبان و نفاق و دورويى ... هزار بار بيشتر از باروت و سرب، جگر و جان» مبارزان را مى‌سوزاندند.[2] شرايط به‌گونه‌اى بود كه «هركس صددرصد معتقد به‌مبارزه نبود، زير فشارها و تهديدهاى مقدس‌نماها از ميدان به‌در مى‌رفت.»[3] در چنين فضايى علما و روحانيت متعهد، به رهبرى امام‌خمينى «سينه را براى مقابله با هر تير زهرآگينى كه به طرف اسلام شليك مى‌شد، آماده نمودند و به مسلخ عشق آمدند.»[4]

به هر حال همه اين موارد دست به دست هم، فضايى بسيار مسموم پديد آورد؛ تا جايى كه نه‌تنها در اذهان مؤمنان، بلكه بسيارى از عالمان دينى و روحانيان نيز «دخالت در سياست را دون شأن فقيه، و ورود در معركه سياسيون، تهمت وابستگى به اجانب را به‌همراه داشت.»[5] در حوزه‌هاى علميه كار به آنجا رسيد كه «اگر مى‌گفتند فلان آخوند، سياسى است، اين [سخن‌] به‌منزله يك فحش تلقى مى‌شد!»[6]

در چنين فضاى مسمومى، «عالم سيّاس و روحانى كاردان و زيرك، كاسه‌اى زير نيم‌كاسه داشت»[7] و به‌گمان اين عده «روحانيت زمانى قابل احترام و تكريم‌

[1]. همان.

[2]. همان، ص 280.

[3]. همان.

[4]. همان.

[5]. همان، ص 278.

[6]. همان، ج 13، ص 429.

[7]. همان، ج 21، ص 278.