جامعيت دين‌

مهم‌ترين كليدواژه انديشه اجتماعى- سياسى امام «جامعيت اسلام» است؛ از نگاه امام‌خمينى تفاوت مهم قوانين اسلام با قوانين بشرى در اين است كه قوانين بشرى براى ايجاد نظم اجتماعى بنا نهاده شده‌اند و كارى با دنياى درون انسان‌ها ندارند؛ اما اين هدف، تنها بخش ناچيزى از قوانين اسلام را تشكيل مى‌دهد. قوانين اسلام براى ساحت‌ها و ابعاد گوناگون بشر تنظيم شده و بر آن است تا انسان در سايه اين قوانين «يك موجود انسانى- الهى بشود؛ قرآن كتاب انسان‌سازى است؛ مكتب اسلام مكتب انسان‌سازى است؛ انسان به همه ابعاد، نه فقط يك انسان مادى ....»[1]

براى آنكه بدانيم آيا اسلام اضافه بر مسائل شخصى و تعبديات، به امور سياسى و اجتماعى نيز پرداخته است يا خير، بهترين راه، مراجعه به منابع دينى موجود- از قبيل آيات و روايات- و تأمل در آنهاست.

1. آيات قرآن: مراجعه به قرآن، ما را با گستره مباحث دين به‌خوبى آشنا مى‌سازد؛ قرآن‌كريم، افزون بر مباحث مربوط به عبادات و مسائل اخلاقى و اعتقادى فردى، براى زندگى و روابط خانوادگى، ازدواج، تربيت فرزندان، خريد و فروش، تجارت، حقوق مدنى، حقوق جزايى، حقوق بين‌الملل، جنگ و صلح، نحوه قانون‌گذارى، حقوق و وظايف رهبر و پيروان و ... نيز برنامه دارد.[2]

2. روايات: در ميان رواياتى كه از امامان معصوم (عليهم السلام) برجاى مانده نيز مى‌توان حجم گسترده‌اى از روايات را يافت كه مربوط به مسائل اجتماعى و سياسى است.[3]

[1]. همان، ج 6، ص 41 و 42.

[2]. براى نمونه بنگريد به: بقره( 2): 222، 230، 275، 282 و 283؛ نساء( 4): 23، 35، 59، 65؛ مائده( 5): 1 و 38؛ نور( 24): 2؛ احزاب( 33): 6، 49 و 36؛ حجرات( 49): 9 و ....

[3]. براى نمونه بنگريد به: محمدبن حسن حرعاملى، وسائل الشيعه، ج 15، 16، 27، 28 و 29.