مقام او در ادبيّات عرب‌

اديبان عرب از زيبايى تعبير و تنوّع اسلوب او در شگفت‌اند. يونس بن حبيب نحوى گفته است: «اگر شعر فرزدق نبود يك‌سوم زبان عرب از ميان مى‌رفت». نظير همين گفته را نيز ابو عبيده در وصف فرزدق آورده است. جلال الدّين سيوطى در «المزهر» به نقل از حمّى و او از جرير، فرزدق را بزرگ‌ترين شاعر اسلام دانسته است.

قصيده‌ى «ميميّه» او بلندترين چكامه‌اى است كه در آن عاطفه و صداقت موج مى‌زند، و روشن‌ترين دفاعى است از كسى درباره‌ى بزرگى. به قول دكتر زكى مبارك، شاعر در اين قصيده، ستايش و شكر خداوند را با سپاس از خاندان پيامبر مقايسه مى‌كند. دوستى آل محمّد (ص) را دين، و بغضشان را كفر مى‌شمارد. 2

تولّد و وفات شاعر

او به سال 20 هجرى در اواخر خلافت عمر در بصره بزاد و مرگش را به سال 110 يا 112 و يا 114 هجرى ذكر كرده‌اند. عمرى طولانى كرده است كه به حدود صد سال مى‌رسد.

ارتباط او با ائمه- عليهم السّلام-

گويند پدرش او را پيش امام على (ع) برد و گفت: اين شاعر مضر است. امام سفارش كرد تا او را قرآن بياموزد كه از شعر براى او بهتر است. گويند پس از آن فرزدق پاهاى خود را در زنجير نهاد و سوگند ياد كرد تا قرآن را از بر نكند، بند از آن‌ها نگشايد. در ملاقاتش با امام حسين (ع)، در جواب سؤال امام درباره‌ى مردم عراق گفت: «دل‌هايشان با تو و شمشيرهايشان در خدمت بنى اميه است» (قلوب النّاس معك و سيوفهم مع بني أميّة).

مورّخان، نقل كرده‌اند كه به روزگار وليد بن عبد الملك (مروانى)، وليعهد و برادرش، هشام بن عبد الملك به قصد زيارت خانه‌ى خدا وارد مكّه شد، و براى طواف گام در مسجد الحرام نهاد. چون خواست كه حجر الأسود را استلام كند، فشار جمعيت مانع از اين كار شد، ناگزير برگشت و بر منبرى كه برايش نصب كرده بودند، نشست. بزرگان شام‌