نام و نسب شاعر

نامش همّام، و پدرش غالب، و كنيه‌اش ابو فراس بود.

سيّد مرتضى در امالى «الغرر و الدّرر» آورده است كه فرزدق بر مذهب شيعى بود و به بنى هاشم عشق مى‌ورزيد. در آخر عمر از كارهاى ناشايست دست شست و هتك و هجو را ترك گفت، و به دين روى آورد. در ايام قبل هم به تمامى از دين بركنار نبود، و هرگز امر دين را مهمل نمى‌شمرد. 1

ملا عبد اللّه افندى در «رياض العلماء» گويد: ابو فراس، شاعر ماهر معاصر جرير، معروف به فرزدق، شاعرى شيعى و امامى است. او همان كسى است كه قصيده‌اى در فضل امام على بن الحسين- عليهما السّلام- انشاء كرد. اصحاب رجال او را در شمار ياران امام (ع) آورده و از او به نيكى ياد كرده‌اند. از بنى دارم بود، بطنى از قبيله‌ى تميم. پدر و نيايش به مجد و بزرگى شهره بودن. صعصعه جدّش به نجات‌دهنده‌ى دختران زنده‌به‌گور (محيى الموؤدات) معروف شد، گفته‌اند سيصد و شصت تن از دختران را از مرگ رهانيد. پدرش در آغاز حكومت معاويه مرد. او با قصيده‌اى پدر را رثا گفت و از اين تاريخ چون بنى نهشل را هجو كرده بود، از بيم زياد بن ابى سفيان!، والى عراق، به بصره گريخت و سرانجام به كوفه آمد. در آنجا نيز از گزند زياد، در امان نبود. آخر به مدينه رفت. پس از چندى مروان بن حكم به فرماندارى آنجا برگزيده شد، و چون فرزدق قبلا او را هجو كرده بود، به دستور مروان از مدينه تبعيد شد. فرزدق در راه خروج از مدينه به مكّه خبر مرگ زياد را شنيد و از همانجا به عراق برگشت و بى‌هيچ بيمى به زندگى خود ادامه داد.