2- پناه بر خدا! چه‌گونه اين آرزوى تو برآورده خواهد شد، با اين‌كه مولا و رهبر ما امير المؤمنين على (ع) است.

أبو العبّاس مبّرد، در «الكامل» نقش خاتم او را اين‌گونه ذكر كرده است:

جاحظ او را چنين توصيف مى‌كند: مردى حكيم، اديب، هوشمند و خردمند بود. نيز گفته‌اند: او از شمار تابعان بود كه فقيه، محدّث، كريم، سواركار، شجاع، زيرك، نحوى، حاضر الذّهن و شيعه بود.

ابو عمر، درباره‌ى او گفته است: مردى ديندار، خردمند و زبان‌آور بود، با فهم و حزم فراوان 12

كارهاى او

اولين كار أبو الأسود نقطه‌گذارى قرآن بود. 13 در كتب تاريخ آمده كه سى تن را براى اين كار برگزيد و از ميان آن سى تن، ده تن و سپس از ميان آن ده تن، كسى از عبد القيس را برگزيد و به او گفت: مرّكبى، مخالف نوشته‌ى قرآن برگير. هرگاه، هنگام قرائت لبانم را از هم گشودم نقطه‌اى بالاى حرف، و هرگاه لبان را رو به پايين آوردم، نقطه‌اى زير حرف، و چون حركتى از اين حركات را با غنّه (ميان دماغى) تلفظ كردم، دو نقطه بر آن بگذار. او اين كار را تا به آخر قرآن انجام داد. 14

كار ديگر او، تدوين علم نحو است، بنابه گفته‌ى اكثر مورّخان و نويسندگان اسلامى. او واضع علم نحو است و به دستور امام على (ع) به اين كار پرداخت و كتابى در نحو بنوشت. همه‌ى روايات در علم نحو به او منتهى مى‌شود، و او نيز به على بن ابى طالب (ع) استناد مى‌كند.

شاگردان أبو الأسود در علم نحو

عالمان نحو زبان عربى كه شاگردى أبو الأسود كرده و از او نقل كرده‌اند اين هايند: ميمون اقرن، عنبسة بن معدان الفيل، يحيى بن يعمر، نصر بن عاصم، عبد الرّحمن بن هرمز،