129- شجره‌ى ملعونه‌

در قرآن كريم، بخشى از آيه‌ى كريمه:

«وَ ما جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْناكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ وَ الشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِي الْقُرْآنِ وَ نُخَوِّفُهُمْ فَما يَزِيدُهُمْ إِلَّا طُغْياناً كَبِيراً».

و ما رؤيايى كه به تو ارائه نموديم، جز براى امتحان و آزمايش مردم نبود و درخت نفرين شده (نژاد بنى اميّه) را ما با ذكر اين آيات مى‌ترسانيم، ليكن جز بر طغيان و كفر بسيار آن‌ها، نيفزايد.

(اسراء، بخشى از آيه 60).

در مجمع البيان در مورد رؤياى پيامبر (ص)، (پس از ذكر دو شأن نزول، كه از قول مفسّران گذشته نقل مى‌كند.) آورده است: پيامبر (ص) در خواب ديدند كه بوزينگانى بر منبر او بالا و پايين مى‌روند، پيامبر از اين رؤيا اندوهگين شدند. سهل بن سعيد، از پدرش نقل كرده است كه پيامبر (ص) پس از اين رؤيا ديگر لب به خنده نگشودند. وى از سعيد بن يسار، از ابو جعفر (ع) امام باقر و ابو عبد اللّه امام صادق (ع)، آورده است كه بنابراين تأويل، مقصود از شجره‌ى ملعونه در قرآن كريم بنى اميّه‌اند. بيضاوى و نيشابورى در تفسيرهايشان، اين رؤيا را با همين مضمون نقل كرده‌اند. از رساله‌ى مفاخره‌ى بنى هاشم، تأليف جاحظ نقل است كه: بنى هاشم شجره‌ى معلونه را بنى اميّه مى‌دانند و ناچار تا ايشان حديث صحيحى در دست نداشته باشند، عموما چنين گمانى نمى‌كنند.

(ر. ك: مجمع البيان. تتمّة المنتهى).

130- عبد الرّحمن بن حكم‌

برادر مروان بن حكم است. وى عبد الرّحمن بن حسّان بن ثابت را هجو مى‌كرده است، اوّلى، مدافع قريش و بنى اميّه و دومى، يعنى، عبد الرّحمن بن حسّان، مدافع انصار بود.

وى، برادرش حارث و مروان و انصار را هجو كرده است. در أغانى اخبارش آمده است.

(ر. ك: تاريخ آداب العرب).

131- ابو دهبل جمحى‌

وهب بن زمعة، معروف به ابو دهبل، از اشراف بنى جمح، يكى از شاعران متعهّد شيعى‌