اما، با ظهور استاد اكبر وحيد بهبهانى و جلسات پربار درس و بحث ايشان، و استوار ساختن مبانى اجتهاد، و تربيت شاگردان بيشمارى چون: علامه بحر العلوم، ميرزا مهدى نراقى، ميرزاى قمى و شيخ جعفر كاشف الغطاء كه همگان از مجتهدين اصولى و صاحب تأليفات بيشمار فقهى و اصولى و تربيتى بسيار بودند- صولت و عظمت اخباريان درهم شكست، شكوه و شوكت مكتب اجتهاد با تلاش پيگير وحيد بهبهانى و شاگردانش بازگشت.

پس از وحيد، دو شاگرد نامدارش: سيد مهدى بحر العلوم و شيخ جعفر كاشف الغطاء به تشييد مكتب استاد پرداخته و دامنه علم اصول هرچه بيشتر گسترده شد. پس از وفات فرزندان كاشف الغطاء بويژه شيخ موسى در 1243 ه. ق و شيخ على در 1254 ه. ق رياست حوزه علميه نجف اشرف بر عهده شاگرد برجسته كاشف الغطاء «صاحب جواهر»[1] قرار گرفت كه با ارتحال شريف العلماء مازندرانى در سال 1245 ه. ق. و از رونق افتادن حوزه علميه عظيم كربلا، چشمها به سوى وى دوخته شد و از گوشه و كنار اقطار اسلامى فوج‌فوج به سويش مى‌شتافتند تا از سرچشمه دانش وى بهره‌ها گيرند.

در اين ميان كثرت شاگردان ايرانى صاحب جواهر قابل توجه است. شايد بتوان دليل هجوم ايرانيان براى تحصيل در حوزه علميه نجف اشرف را در صلح بين دولتهاى ايران و عثمانى جستجو كرد.

اندكى پيش از رياست علمى صاحب جواهر، با مسافرت آيت اللّه شيخ جعفر كاشف الغطاء و پس از وفات وى با سفر فرزندش شيخ موسى كاشف الغطاء و كوششهاى پيگير آن دو بزرگوار در جلب رضايت و موافقت فتحعلى شاه قاجار براى‌

[1]. شايد بتوان گفت كه تأييد و پشتيبانى بسيارى از علماى بزرگ نجف از صاحب جواهر همانند شيخ جواد ملا كتاب، شيخ محسن خنفر، شيخ محسن اعسم، شيخ خضر شلال، شيخ مشكور حولاوى و مهمتر از همه شيخ حسن صاحب انوار الفقاهة فرزند شيخ جعفر كاشف الغطاء، سهم بسزائى در پيشبرد مرجعيت و رياست صاحب جواهر ايفا كرد. ر. ك: امين، اعيان الشيعه، ج 9، ص 149.