نام کتاب : اختران فقاهت بررسى زندگى علمى و سياسى گروهى از علماى سده اخير نویسنده : انصارى قمى، ناصر الدين جلد : 1 صفحه : 384
مجلسى شيرين، گفتارى نمكين، چهره و دستى گشاده، و اخلاقى خوش
داشت.[1] اينك به برخى از ويژگيهاى او
اشاره مىكنيم، و تفصيل خصوصيات او را به كتاب مخزن المعانى حواله مىدهيم.
الف: زهد
شيخ محمّد حسن مامقانى، مقام والاى زهد را بحق از استادش شيخ انصارى
به ارث برده بود. وى با رفتار، كردار و گفتارش مروج دين بود، به خوراك و پوشاك و
منزلش اهميتى نمىداد.[2] او با
همان قباى قدك لاجوردى كه در روزگار فقرش در مدرسه مىپوشيد، تا سالهاى سال پس از
مرجعيتش زندگى كرد. آيت اللّه مامقانى تا روز درگذشت خويش مستأجر بود، و هرچه
مقلدان و ارادتمندانش تلاش مىكردند تا برايش خانهاى خريدارى كنند، اجازه نداد.[3] روزى يكى از ثروتمندان بدو مال
بسيارى هديه داد و گفت: براى سكونت خويش با اين پولها، خانهاى بخريد. وى آنها را
بين طلاب و نيازمندان تقسيم كرد، و درهمى را براى خود برنداشت. وقتى كه اين خبر به
صاحب مال رسيد، آمد و گفت: من اين پولها را دادم تا خانهاى را براى خود تهيه
كنيد. مرحوم مامقانى پاسخ داد: من هم براى خودم بهترين خانهها را در بهشت خريدارى
كردم.[4] پس از
وفات ميرزاى شيرازى (د. 1312 ه. ق) كه زعامت و مرجعيت شيعه به او رسيد، كمترين
تغييرى در وضع زندگىاش حاصل نشد. با اينكه هر ساله وجوهات شرعيه و نذورات بسيارى
از سراسر جهان بدو مىرسيد، اما وى به كمترين بسنده مىكرد. وى به مانند يكى از
فقراى طلاب زندگى مىنمود، و به هدايايى كه برايش مىآوردند قناعت مىكرد.