نام کتاب : اختران فقاهت بررسى زندگى علمى و سياسى گروهى از علماى سده اخير نویسنده : انصارى قمى، ناصر الدين جلد : 1 صفحه : 364
بحث، نقدوبررسى مطالب آن و شنيدن نظرات دانشجويانش كه گاه آنها
را مىپذيرفت، آن را تدوين مىكرد.[1]
آيت اللّه سيد محمّد روحانى مىفرمود:
اگر دوره مصباح الفقيه كامل بود، فقيهان از كتاب جواهر الكلام
بىنياز مىشدند.[2]
دوره اين كتاب، اخيرا از سوى مؤسسه الجعفريه لاحياء التراث به اشراف
حجت الاسلام سيد نور الدين جعفريان تحقيق شده و در 14 جلد (كتاب الطهارة (6 جلد)،
كتاب الصلاة (6 جلد)، كتاب الزكاة (ج 13)، كتاب الخمس، الصوم و الرهن (ج 14) منتشر
گرديده است.
گفتنى است كه همه هزينه چاپ كتابهاى مصباح الفقيه، حاشيه مكاسب و
حاشيه رسائل را تاجر خيرانديش و نيكوكار آقاى حاج محمّد تقى علاقبنديان همدانى
پرداخت كرده است.
تأليف اين كتاب حدود 30 سال- از سال 1291 ه. ق (پايان تأليف كتاب
رهن) تا سال 1318 ه. ق (پايان تأليف كتاب صلاه) و پس از آن كتاب زكات (بدون
تاريخ)- به طول انجاميد.
از سوى علما و فقها، حاشيههاى متعددى براين كتاب نگاشته شده است.
برخى از آراى علمى
محقق همدانى در فقه و اصول دستى توانا داشت و آراى فقهى او همواره در
درسهاى حوزههاى علميه مطرح است. مهمترين آنها به قرار ذيل است:[3]