خود به يادگار نهاد كه در آسمان فقاهت، هماره خوش خواهد درخشيد. اينك، در آستانه صدمين سال وفات آن بزرگمرد فخرآفرين، برآنيم تا اندكى از علم، آگاهى، تعهد، مسئوليت و مجاهدات وى را بازگوييم و شرحى از خدمات و آثارش را به دوستداران علم و فقاهت تقديم داريم.

ولادت‌

آيت اللّه آشتيانى در حدود سال 1248 ه. ق،[1] در آشتيان ديده به جهان گشود.

سه ساله بود كه تندباد اجل گرد يتيمى برسرش نشاند و پدر را از كفش ربود.[2] اندكى پس از آنكه به سن تمييز رسيد، مادرش براى او آموزگار قرآن و معلم خواندن و نوشتن آورد و قرآن، حساب و سواد فارسى را فراگرفت. در اين مدت، معلمان او با يكديگر مباحثه علم نحو مى‌نمودند و او با مشاهده اين منظره، به تحصيل علوم دينى علاقه فراوان پيدا كرد و در سن 13 سالگى به دارالعلم بروجرد رفت.

تحصيلات‌

وى، حدود سال 1261 ه. ق به سوى بروجرد حركت كرد. در آن زمان، حوزه اين شهر به دليل عنايت و رياست علّامه فقيه ملا اسد اللّه بروجردى، به يكى از بزرگترين حوزه‌هاى علمى ايران مبدل شده بود. وى در آنجا به مدت چهار سال ماند و علوم ادبى و بلاغى را بخوبى فراگرفت و در تدريس آنها شهرتى فراوان كسب كرد. او با سن اندكش به تدريس مطول پرداخت و- گروهى كه در ميان ايشان مردان ميان سال و پير بودند- شاگردش بودند.[3] از اساتيدش در آنجا مرحوم علامه سيد

[1]. تهرانى، نقباء البشر، ج 1، ص 389؛ امين، اعيان الشيع‌ء، ج 5، ص 37.

[2]. امين، اعيان الشيعة، ج 5، ص 37.

[3]. همان.