نام کتاب : اختران فقاهت بررسى زندگى علمى و سياسى گروهى از علماى سده اخير نویسنده : انصارى قمى، ناصر الدين جلد : 1 صفحه : 289
پدر
والد بزرگوارش، آيت اللّه العظمى حاج ميرزا ابو القاسم كلانتر
تهرانى، ابن ميرزا محمّد على بن ميرزا هادى نورى، فقيه و اصولى ژرفانديش و
دقيقالنظر قرن سيزدهم هجرى بود. او در سوم ربيع الثانى 1236 ه ق در تهران، در
خانه ميرزا محمّد على- كه از تجار شيفته علم و دانش بود- به دنيا آمد. در كودكى،
نشانههاى هوش سرشار و استعداد فراوان در او نمايان بود؛ چنانكه در 10 سالگى
مقدمات را به خوبى مىفهميد، و عبارات مشكل را به آسانى مىدانست. او در سال 1246
ه ق به اصفهان رفت و ادبيات را تكميل كرد. و در 1249 ه ق به تهران بازآمد. وى در
1251 ه ق به عتبات عاليات رفت، اما به علت فقدان اسباب توقف، در سال 1253 ه ق به
تهران بازگشت و در مدرسه مروى ساكن شد. او علوم عقلى و نقلى را نزد مولا عبد اللّه
زنوزى و علامه فقيه شيخ جعفر كرمانشاهى فراگرفت. او در اين زمان 20 ساله، و به علم
و فضل مشهور بود. لذا علماى پايتخت رفتن به عتبات را براى استفاده بيشتر به او
پيشنهاد دادند. او به كربلا رفت و چند سال در درسهاى صاحب ضوابط آيت اللّه سيد
ابراهيم قزوينى شركت جست[1] و ملازم
او شد. اما پس از اينكه در كربلا فتنه، قتل و غارت روى داد، او ناچار به فرار شد.
پس به اصفهان رفت و پس از آرامش فتنه عراق، به نجف كوچيد و به درسهاى آيت اللّه
العظمى شيخ مرتضى انصارى حاضر شد و در اندك زمان، گوى سبقت از همگنان ربود؛ به
طورى كه نامش در حوزه نجف اوج گرفت و يكى از اركان حوزه درسى شيخ و مقرر بحث او
شد.
شيخ نيز به درجات علم، فضل و اجتهادش، مكرر تصريح نمود. وى در سال
1277 ه ق به تهران بازگشت و مرجع امور دينى و علمى پايتخت شد. همه روزه،
[1]. نامه دانشوران، ج 2، ص 362؛ تهرانى، كرام
البررة، ج 1، ص 59.
نام کتاب : اختران فقاهت بررسى زندگى علمى و سياسى گروهى از علماى سده اخير نویسنده : انصارى قمى، ناصر الدين جلد : 1 صفحه : 289