نام کتاب : اختران فقاهت بررسى زندگى علمى و سياسى گروهى از علماى سده اخير نویسنده : انصارى قمى، ناصر الدين جلد : 1 صفحه : 209
مبارزه بىامان او با قرارداد ننگين رويتر و عمال استعمار
همانند ملكم خان، بخوبى گواه اين ادعاست. لذا، به مجرد وفات وى، اعمال نفوذ
استعمارگران در اين مملكت اسلامى شروع شد. شاهد صدق آن، انعقاد پيمان «انحصار
تنباكو» بين ايران و كمپانى رژى- عامل مستقيم استعمار انگليس- تنها پس از گذشت چند
صباحى از رحلت مرحوم حاجى بود، كه سرانجام با پايمرديها و از خود گذشتگيهاى تحسين
برانگيز علماى بزرگ، اين امتياز هم ملغا شد و ملت مسلمان ايران از شر آن در امان
ماند.
نقش آيت اللّه كنى در رويدادهاى سياسى
آيت اللّه حاج ملاعلى كنى در دوران زندگانى خويش، با حوادث گوناگون
در صحنه سياسى كشور مواجه شد، كه عملكرد ايشان در برخورد با آن وقايع قابل بررسى و
دقت است.
در آن زمان كشورمان از سويى شاهد ضعف، نادانى، بىلياقتى و ناكارآيى
دستگاه حاكمه از صدر تا ذيل، و از سوى ديگر نظارهگر هجوم فرهنگى و اقتصادى و
فشارهاى قدرتهاى استعمارى وقت، روس و انگليس، براى چپاول منابع طبيعى و ثروت
خدادادى ايران بود.
ملاعلى كنى در عين حالى كه توانست- علىرغم محدوديت امكانات علما در
برابر دستگاه سلطنتى- دولتين را محدود بسازد، از فشار آنها برگرده توده مردم
بكاهد، و در مقابل بسيارى از اقدامهاى حكومتى ايستادگى نمايد، اما خطر رقابت
سياستهاى استعمارى روس و انگليس در ايران و نقشههاى فريبكارانه آنان براى تسلط بر
شريان سياسى و اقتصادى مملكتمان ايجاب مىكرد تا آيت اللّه كنى در صدد اخذ سياستى
خاص برآيد و به غير از نصيحت دولت و حتى گاه قدرت بخشيدن و حمايت نمودن از آنان- در
برابر فشار دو قدرت استعمارى وقت- گامى ديگر برندارد. اما در همان حال در برابر
كاركرد غيرمسئولانه دولت و حكومت
نام کتاب : اختران فقاهت بررسى زندگى علمى و سياسى گروهى از علماى سده اخير نویسنده : انصارى قمى، ناصر الدين جلد : 1 صفحه : 209