مشغول بودند، اما هيچ‌يك از آن شروح به پايان نرسيده و رواج نيافت مگر جواهر، و اين از حسن توفيق و بهره نيك صاحب جواهر بوده است.[1]

اراده خلل‌ناپذير

عزم و اراده مردان بزرگ تاريخ از كارهاى سترگ آنان نمايان است. صاحب جواهر (ره) در حيات خويش به كارى دست زد كه همت عالى و اراده محكم و عزم استوار مى‌طلبيد. در آن هنگام نجف از بى‌آبى رنج مى‌برد و اهالى آن از كمبود يا نبود آب در زحمت بودند و با سختى و مرارت دست به گريبان بودند. اينجا بود كه زعيم مسلمين براى رفع اين كمبود در نجف دست به كار شد.

مرحوم شيخ در اين انديشه بود كه از رودخانه فرات، قنات بزرگى به صحراى نجف بازكند و هيچ‌چيز هم مانع او و فكر بلندش نشد.

وى در پاسخ به آنان كه مى‌گفتند: اين كار هزينه سنگينى مى‌طلبد كه از عهده پادشاهان نيز خارج است، چه كارى است بس دشوار و بايد قنات را به عمق چاههاى نجف حفر كرد.[2]

فرمود:

مى‌دانم كه چه مقدار بايد پرداخت شود. من مى‌توانم به اندازه شنهايى كه از قنات خارج مى‌شود طلا آماده كنم. آيا اين هم كافى نيست؟[3]

اين كلام قدرت تصميم‌گيرى و استوارى اراده و عزم جزم آن مرد سترگ را مى‌رساند. آنگاه كارهاى اجرايى حفر نهر و ساختن قنات شروع شد و پس از مدتى تلاش و كوشش آب در آن جارى شد و اهالى نجف سالها از آب شيرين و گواراى فرات استفاده مى‌كردند. اما از آنجا كه امكانات اجرايى احداث نهر ابتدايى و ساده‌

[1]. همان، ص 454؛ مظفر، مقدمه جواهر، ج 1، صص 16- 17.

[2]. قمى، الفوائد الرضويه، ص 454.

[3]. مشهور است كه در نجف پس از كندن سى- چهل متر به آب مى‌رسند.