شرح: يكى از
اعمالى كه انجام آن و تكسّب به آن حرام و باطل است حفظ كتابهاى ضلالت و گمراه
كننده است.
درباره حفظ
كتب ضلالت دو مطلب بايد بحث شود: 1. بحث موضوعى؛ 2. بحث حكمى.
بحث
موضوعى
موضوع
مسأله از سه كلمه تشكيل شده است: حفظ، كتاب، ضلالت.
حفظ: در لغت
عرب[1] به دو
معنا آمده است: يكى به معناى منع از ضايع شدن و تلف شدن است، ديگرى به حفظ به خاطر
سپردن.
محقق
ايروانى درباره كلمه حفظ در اين مسأله سه احتمال داده است:
الف) ظاهر
كلمه حفظ عبارت است از منع از تلف و مخصوص فرضى است كه كتابى در معرض تلف و نابودى
باشد و فردى از نابود شدن آن جلوگيرى كند.
ب) علاوه
بر رفع موانع، كتاب بايد برداشته شود، در منزل و مخزن كتابخانه امساك و نگهدارى
گردد، تا زمينه براى تلف شدن آن پيدا نشود.
ج) حفظ يك
معناى سلبى و نفيى دارد (عدم اتلاف). به اين معنا كه شخص عاقل بالغ با اراده و
اختيار خودش متعرض تلف كردن نشود، اگرچه خودبهخود و با آفت سماوى تلف شود. اين
نوع حفظ كردن ربطى به مكلّف ندارد و حفظ او صرفاً به معناى تلف نكردن عمدى از سوى
اوست.
متفاهم
عرفى از حفظ، همان معناى نخست است، ولى بعداً بايد ادلّه بررسى شود و چه بسا دليل
حرمت حفظ، معناى سوم در بر بگيرد. حرام بودن حفظ كتب ضلال به معناى حرام بودن عدم
اتلاف آنهاست پس بر مكلّف واجب است آنها را تلف و نابود كند. در اصل، اتلاف واجب
است و با ملازمه، ترك آن حرام و لازم است.