1. ميته سگ و خوكى كه در خشكى زندگى ميكنند؛ اينها تمام اجزايشان نجس است و به فتواى مشهور، معاوضه بر اعيان نجسه جايز نيست؛ حتى اگر داراى منافع حلالى هم باشند.

2. ميته حيواناتى كه داراى خون جهنده‌اند و اگر با شرايط ذبح شوند مذكّى و پاك ميباشند، ولو حرام‌گوشت باشند، اما اكنون بدون شرايط ذبح شده‌اند يا به مرگ طبيعى مرده و به ميته تبديل گشته‌اند.

3. ميته حيواناتى كه داراى خون جهنده نيستند و مردار آنها پاك است؛ ولو خوردن آنها حرام باشد. مثل انواع ماهى، مار، عقرب و ملخ. البته در خصوص قورباغه و عقرب شيخ طوسى و قاضى ابن براج با مشهور مخالفند و حكم به نجاست نمودهاند.[1] در ميان اهل سنت هم فتواى مشهور، طهارت ميته اين حيوانات است ولى شافعيها فتوى به نجاست دادهاند.[2]

مطلب اول: با توجه به اين مقدمه، مطلب اول درباره خريد و فروش اجزاى ميته حيواناتى است كه داراى خون جهنده‌اند. معاوضه بر خود ميته اين حيوانات قبلًا در مسأله اول ذكر شد كه چون نجس العين ميباشند به فتواى مشهور، حرام است.

خريد و فروش اجزايى كه حيات در آنها حلول ميكند- مثل پوست اين حيوانات- نيز همان حكم را دارد؛ هرچند پوستشان قابل انتفاع است. در اينجا اصل، جواز انتفاع است، ولى معاوضه بر عين نجس حرام است. خريد و فروش اجزايى- همچون دنبه- كه از حيوان زنده جدا شده است همين حكم را دارد.

خريد و فروش اجزايى كه حيات در آنها حلول نميكند و داراى منفعت حلال مورد نظر عقلا هم هست، مثل موى بدن حيوان، پشم و كرك آن، مورد بحث است و فقها فتوا به جواز بيع دادهاند و نظر حضرت امام نيز همين است زيرا مقتضى (ماليت) براى جواز معامله موجود است، مانع (نجاست) هم مفقود است و وقتى مانعى نبود سيره‌

[1]. النهايه، ص 6؛ المهذب البارع، ج 1، ص 26.

[2]. الفقه على المذاهب الاربعه، ج 1، ص 10.