س 99- شاخه‌هاى درخت شخصى در ملك ديگرى وارد شده و خسارات زيادى به بار آورده است، لطفاً وظيفه را روشن فرمائيد.

ج- اگر بدون حقّ بوده مى‌تواند مطالبه از مالك درخت نمايد كه شاخه‌ها را قطع يا به طرف ديگر ميل دهد، و اگر امتناع كرد خودش رفع ضرر نمايد.[1] ج 3 ف ص 601

ماده 132: كسى نمى‌تواند در ملك خود تصرفى كند كه مستلزم تضرر همسايه شود مگر تصرفى كه به قدر متعارف و براى رفع حاجت يا رفع ضرر از خود باشد.

مسأله 16- جماعتى از فقها ذكر كرده‌اند كه براى هر يك از دو مالك همسايه هم، جايز است كه در ملك خودش هر طور و در هر جا كه بخواهد، تصرف نمايد اگرچه مستلزم ضرر بر همسايه باشد، ليكن اطلاق آن اشكال دارد و احتياط (واجب) آن است كه آنچه كه سبب پيدا شدن فساد در ملك همسايه شود، جايز نباشد، بلكه خالى از قرب نمى‌باشد- مگر آنكه در ترك آن حرج يا ضررى براى او باشد پس در چنين صورتى آن تصرف جايز است- مانند اينكه چيزى را به شدت بكوبد به طورى كه موجب تكان خوردن ديوار همسايه شود و خللى در آن ايجاد كند يا آب را در ملك خودش حبس كند به طورى كه رطوبت آن در ديوار همسايه نفوذ كند يا چاه فاضلاب يا مستراحى در نزديكى چاه همسايه احداث كند كه موجب فساد آب آن شود، بلكه و همچنين است اگر چاهى را در نزديكى چاه او حفر نمايد كه موجب كم شدن آب چاه همسايه شود و اين به جهت جذب چاه دومى از آب چاه اولى باشد و اما اگر از جهت اين باشد كه دومى عمق بيشترى دارد و در سمت مجراى آب قرار گرفته است كه آب از رگه‌هاى زمين، قبل از آنكه به چاه اول برسد به اين چاه سرازير مى‌شود، ظاهراً مانعى ندارد و تشخيص اين دو صورت به درك صاحبان حدس صائب از اهل خبره مى‌باشد. و همچنين بلند نمودن ساختمان اگرچه مانع آفتاب و مهتاب و هوا باشد

[1]. قسمت اخير جواب متضمّن اجازه مخصوص امام به سؤال‌كننده است. وگرنه همانطور كه در پاسخ سؤال 98 گذشت قطع شاخه‌هاى مزاحم بايد با اجازه حاكم شرع صورت بگيرد. البتّه مالك متأذّى هم مى‌تواند رفع مزاحمت به قطع شاخه‌ها نمايد ولى ضامن است.

رجوع به حاكم جهت جلوگيرى از هرج و مرج و همچنين ضمان است.