زمينه نشر رسالت و دشوارى‌هاى موجود

حركت رسول اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم جهادى دينى و كامل و منطق و رفتار و خلق و خوى او حاكى از فطرت پاك و فضايل بلند اخلاقى بود. حق را در دل‌ها جايگزين مى‌ساخت تا آن‌ها را زنده گرداند و به فضيلت فرامى‌خواند تا جامعه بشرى از آن بهره‌مند گردد. به‌همين‌دليل رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم با اين‌كه قريش در حق او ستم و جفا رواداشتند و مردم طائف از او روگردان شدند و خشونت ورزيدند، مأيوس نگشت و هم‌چنان ميان مردم دست به تلاش مى‌زد و همگان را به دين خدا دعوت مى‌كرد، به ويژه در فرصت‌هاى مهم تبليغى در موسم عمره و حج بر در خيمه‌هاى قبايل عرب مى‌ايستاد و مى‌فرمود:

اى قبيله بنى فلان! من فرستاده خدا به سوى شما هستم، خداوند فرمان مى‌دهد كه او را پرستش نماييد و به او ذره‌اى شرك نورزيد، به من ايمان آوريد و مرا تصديق نماييد و از من حفاظت كنيد تا دستوراتى كه خداوند مرا به جهت ابلاغ آن‌ها برانگيخته، برايتان بيان كنم.[1]

پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلم تلاش‌هاى خود را با آمدوشد ميان تعدادى از قبايل تكرار كرد و در اين راستا از برخورد خشونت‌آميز و يا پاسخ خوش آنان پروايى نداشت. برخى از آنان گرايش به اسلام را طرحى سياسى براى رسيدن به قدرت مى‌پنداشتند و بر سر آن سعى در سوداگرى داشتند؛ ولى پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم بى‌آن‌كه زيربار چنين سوداگرى رود و كوتاه بيايد و يا اجازه فرصت‌طلبى به كسى بدهد، دست ردّ بر سينه آن‌ها نهاد، ازاين‌رو، فرمود:

[1] . سيره نبوى 1/ 423، تاريخ طبرى 2/ 429، انساب الاشراف 1/ 237.