پایداری، فرهنگ سرا

نویسنده (ها) : سعیده صائبی مقدم

آخرین بروز رسانی : شنبه 16 آذر 1398

پایداری، فرهنگ‌سرا \ farhang-sarā-ye pāydārī\ ، مجموعه‌ای فرهنگی در خیابان پاسداران، خیابان شهید گل‌نبی، خیابان شهید ناطق‌نوری، میدان قبا.

مالک ‌زمینی که امروزه فرهنگ‌سرای پایداری در آن واقع شده است، در دهۀ 1330 ش شخصی به نام خامنه‌ای‌پور بود. این زمین به صورت باغی با مساحت حـدود 000‘40 مـ2 در منطقـۀ چالهرز قرار داشت. در سالهای 1337- 1338 ش، خامنه‌ای‌پور آن را برای اجاره در اختیار گروهی از ارمنیان قرار داد؛ آنان این مکان را به کلوپ تفریحی ـ ‌نمایشی معروف به «ارشن کلوپ» که عضویت در آن برای عموم آزاد بود، بدل ساختند. با توجه به نزدیکی ارشن‌کلوپ به منطقۀ قلهک که در آن زمان اهالی آن بیشتر مذهبی بودند، فعالیت ارشن کلوپ مورد اعتراض اهالی قلهک قرار گرفت و سرانجام به تعطیلی آن انجامید. در 1341 ش آمریکاییها این مکان را اجاره، و در آن باشگاهی برای افسران و نظامیان خود برپا کردند. در 1350 ش آمریکاییها که از وجود افسران خود در این منطقه ناراضی بودند، باشگاه خود را به خیابان سلطنت‌آباد (پاسداران فعلی) جنب‌پادگان سلطنت‌آباد (پادگان 06 کنونی) به نام باشگاه خلیج انتقال دادند، اما باشگاه با عضویت درآوردن غیرنظامیان از ملیتهای مختلف، همچنان به فعالیت می‌پرداخت.
در 1357 ش پس ‌از پیروزی انقلاب اسلامی، این مجموعه در اختیار نهادهای انقلابی قرار گرفت. سپس دادگاه انقلاب اسلامی خامنه‌ای‌پور، مالک این زمین را به جرم عضویت در حزب خلق مسلمان (مسئول امور مالی حزب)، محکوم نمود و در 1360 ش، این ملک به بنیاد شهید واگذار شد و در دورۀ شهرداری غلامحسین کرباسچی به تملک شهرداری تهران درآمد. نخست قرار بود این مکان به یک مجتمع تجارتی بدل شود، اما میسر نشد تا در دورۀ شهرداری محمود احمدی‌نژاد در 1378 ش، پروژۀ ساخت فرهنگ‌سرا در این زمین آغاز شد.
فرهنگ‌سرای پایداری تا پیش از پایان یافتن کار احداث ساختمان در 10 اسفند 1379، فعالیت خود را در محل کتابخانۀ ابن‌سینا واقع در خیابان پیروزی آغاز کرد. سپس در 1381 ش به ساختمانی واقع در خیابان شکوفه که به شهرداری منطقۀ 14 تهران تعلق داشت، انتقال یافت و در شهریور 1386 به مکان کنونی منتقل شد («گشایش ... »، بش‌ ؛ «فرهنگ‌سرا ... »، بش‌ ؛ دورنگار ... ، بش‌ ).
این فرهنگ‌سرا در سطح محلی، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی تهران به شمار می‌رود و اساس فعالیتهای آن در حوزۀ «دفاع مقدس» است. تجلیل و بزرگداشت بزرگان هنر و ادبیات حوزۀ «دفاع مقدس»، نشستهای ادبی و نقد کتاب در این حوزه، و برنامه‌های مناسبتی ویژۀ سوم خرداد و «هفتۀ دفاع مقدس» از برنامه‌های فرهنگ‌سرای پایداری است.
مجمـوعـۀ فـرهنگـی ـ ورزشـی زمـرد در زمیـنی بـه مساحـت 863‘ 22 مـ2 بـا زیـربنای 423‘ 7 مـ2 در فرهنگ‌سرای پایداری واقع است و شامل سالنهای بسکتبال، والیبال، هندبال، بدمینتون، تنیس و استخر سرپوشیده است (دورنگار، بش‌ ‌).
محوطۀ این مجتمع شامل زمینهای بازی، آب‌نماها، آمفی‌تئاتر روباز با ظرفیت 250 تن و فضای سبز به مساحت 780‘ 19 مـ2 است (همانجا). فـرهنگ‌سرای پایداری در دو واحد ورزشی و آموزشی فعالیت می‌کند. واحد ورزشی شامل سالنهای چندمنظوره، مجموعه استخر، ورزشهای رزمی، آمادگی جسمانی، یوگا و شطرنج است. واحد آموزشی، شامل کلاسهای متنوع هنری ازجمله نقاشی و سفال کودکان، نقاشی روی پارچه، طراحی، کاریکاتور، کارگاه گل و چوب، معرق، خیاطی، پتینه، آبرنگ، آشپزی و سفره‌آرایی، گریم مقدماتی و سینمایی، مهندسی صدا، کلاسهای گیتار، تار، سه‌تار، سنتور، ویولن، تنبک و ارف کودکان است (همانجا).
ماهنامۀ یاد ماندگار و مجلۀ روایت نزدیک از آثار فرهنگی این فرهنگ‌سرا ست. افزون بر این، بر اساس فعالیت اصلی فرهنگ‌سرا و در مناسبتهای مربوط به آن، آثاری در قالب کتاب، لوح فشرده و مجله ارائه می‌شود.
کافی‌شاپ، سالن اجتماعات با ظرفیت 60 تن، سالن اجتماعات چندمنظوره با ظرفیت 300 تن، سالن آمفی‌تئاتر روباز با ظرفیت 000‘1 تن و نگارخانه‌ای با ظرفیت نصب 40 تابلو، از امکانات این فرهنگ‌سرا به‌شمار می‌آید.
در مهر 1383 با هدف جمع‌آوری و محافظت از نگاتیوها، کنتاکتها، اسلایدها و عکسهای عکاسان دفاع مقدس، مکانی در این مجموعه به این منظور اختصاص داده شد. امروزه (1389 ش) 000‘ 15 فریم عکس و نگاتیو از عکاسان جنگ به صورت دستی و دیجیتالی آرشیو شده است که در برپایی نمایشگاههای داخلی و خارجی فرهنگ‌سرا از آنها استفاده می‌شود (همانجا).

مآخذ

دورنگار فرهنگ‌سرای پایداری به مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی در 02/ 06/ 1389؛ رحیمی، ماشاء‌الله (سرپرست مسجد قبا)، مصاحبه با مؤلف، 1389 ش؛ «فرهنگ‌سرای پایداری»، کتاب اول (مل‌ )؛ «گشایش فرهنگ‌سرای پایداری و مجموعۀ ورزشی زمرد»، همشهری (مل‌ ‌)؛ نیز:

Hamshahrionline, www.hamshahrionline.ir/ news-29435.aspx (acc.Aug.31,2010); Ketabeavval, www. ketabeavval.ir/ tehran.
سعیده صائبی مقدم