استرادیواری

اِسترادیواری \ [e]st[e]rādivāri\ ، آنتـونیـو (در لاتـیـن: آنتونیوس استرادیواریوس) (1644؟-1737م/ 1054؟-1150ق)، ویولن‌ساز ایتالیایی که فن ساخت این ساز را به اوج تکامل رساند. ویولنهای ساخت او عموماً بهترین ویولنهای ساخته شده از گذشته تا کنون دانسته می‌شوند.
استرادیواری در کرِمونا در شمال ایتالیا زاده شد و نزد نیکولو آماتی شیوۀ سنتی ویولن‌سازی کرِمونایی را فرا گرفت. او به شاگردی نزد آماتی ادامه داد و در 1666م برای نخستین‌بار مُهر خود را بر ویولنها حک کرد که این گویای پایان یافتن دوران شاگردی اوست.

استرادیواری نخست به پیروی از آماتی، ویولنهایی کوچک با لایه‌ای ضخیم از لاک‌الکل زردرنگ می‌ساخت. او در 1648م ساخت ویولنهایی بزرگ‌تر را آغاز کرد که لاک الکلی پررنگ‌تر و ریزه‌کاریهایی بیشتر در فرمشان داشتند. مدلهای معروف به «دراز» که او از 1690م ساخت، کاملاً نوآورانه بودند. او بهترین ویولنهایش را میان سالهای 1700 و 1725م ساخت.
از گذشته، راز برتری ویولنهای استرادیواری مورد بحث بوده
است. بسیاری این راز را در ترکیب ناشناختۀ رنگ براق آنها دانسته‌اند، اما پژوهشهای تازه نشان داده‌اند که این راز در کم‌خیز بودن قوس بدنه، کلفت بودن چوبهای رو، پشت و چهار گوشۀ ساز، کیفیت چوب و در پایان، ترکیب لاک‌الکل آن نهفته است.
استرادیواری ویولا، ویولن‌سِل، ماندولین و گیتارهای مرغوبی نیز می‌ساخت، اما آوازۀ او بیشتر به‌سبب ویولنهایش است. او بیش از 000‘1 ساز، ازجمله 540 ویولن، 12 ویولا و 50 ویولن‌سل، ساخت که نزدیک به نیمی از آنها تاکنون برجا مانده‌اند و این کار را تا بیش از 90سالگی نیز ادامه داد. بسیاری از سازهای او، بیشتر به نام خریداران یا نوازندگانشان، نام‌گذاری شده‌اند و امروزه نیز بزرگ‌ترین نوازندگان جهان آنها را می‌نوازند.
استرادیواری دارای 11 فرزند بود که از آن میان، دو پسرش به نامهای فرانچِسکو (1671-1743م) و اُموبُنو (1679-1742م) نیز ویولن‌ساز بودند، اما مهارت هیچ‌یک از آن‌دو به پدرشان نرسید. احتمالاً کارلو برگونتسی نیز شاگرد استرادیواری بوده است. استرادیواری در کرمونا درگذشت.

مآخذ

CE, 6th edition;
EA, 2006;
EB, 2008;
GLE (under «Stradivarius»);
GSE ;
ME, 2008.
بخش موسیقی