اسب دریایی

اَسْبِ دَرْیایی [asb-e daryāyī]، هر یک از چند گونۀ ماهیان کوچک دریایی خانوادۀ سینگناتیده (راستۀ گاستِروستِئی ـ فُرمِس) که در دریاهای گرم زندگی می‌کنند. بدن اسبهای دریایی دارای پوششی زره‌مانند و حلقه‌حلقه است و دُمشان که رو به جلو انحنا یافته است، قدرت پیچیدن به دور اشیاء و گیاهان دریایی را دارد. سر اسب‌مانند این ماهیها نیز خمیده است و با بدنشان در یک راستا قرار ندارد. این ماهیها پوزه‌ای بلند و لوله‌ای، دهانی کوچک و یک بالۀ شعاعی در پشت خود دارند و چشمانشان را می‌توانند مستقل از یکدیگر حرکت دهند. اسبهای دریایی از نظر اندازه بسیار متنوع‌اند و درازای آنها بین 4 تا 30 سانتی‌متر است.
اسبهای دریایی که شناگران ضعیفی هستند، معمولاً در نزدیکی کرانه‌ها و در میان جلبکهای دریایی و دیگر گیاهان زندگی می‌کنند و با دم خود محکم به آنها می‌چسبند. این ماهیها در حین شنا کردن حالت ایستادۀ خود را حفظ می‌کنند و توسط باله‌هایشان به پیش می‌روند و با تغییر دادن حجم هوای موجود در کیسه‌های هوایشان، به بالا و پایین حرکت می‌کنند. آنها سازواره‌های کوچک را با مکیدن سریع به درون دهان خود شکار کرده، می‌خورند.

رفتار تولید مثلی اسبهای دریایی قابل توجه است، زیرا تخمهای بارور شده را جنس نر آنها حمل می‌کند، نه‌جنس ماده. جانور ماده تخمها را در کیسۀ ویژه‌ای که در زیر دم جانور نر قرار دارد، می‌ریزد و تا روزی که نوزادها از تخم درآیند، تخمها در آنجا می‌مانند. آن‌گاه جانور نر بدن خود را منقبض می‌کند و نوزادها را از تنها منفذ کیسه به خارج می‌ریزد.
اسبهای دریایی از ماهیهای آکواریومی‌اند و نقش آنها در نشانهای برخی خاندانها به کار رفته است. از این جانوران برای درمان ناخوشیهای گوناگون نیز استفاده شده است. برخی از گونه‌های متنوع اسب دریایی عبارت‌اند از اسب دریایی کوتوله (هیپّوکامپوس زُستِرای) که بومی اقیانوس اطلس، و از همۀ گونه‌های دیگر این ماهی کوچک‌تر است؛ هیپّوکامپوس رامولُسوس، اسب دریایی قهوه‌ای رنگ اروپا؛ هیپّوکامپوس کودا، اسب دریایی بزرگ و قهوه‌ای رنگ یا سیاه‌فام اقیانوس آرام؛ و اسب دریاییِ وایت (هیپّوکامپوس ویتِئی) که گونه‌ای با اندازۀ متوسط، و متعلق به استرالیا ست. (104)